Ευρωπαϊκά comics: Ανασκόπηση των 00s

Είμαστε πλέον Ευρωπαίοι! Κινούμαστε ελεύθερα από χώρα σε χώρα, μοιραζόμαστε με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες ένα κοινό νόμισμα. Μήπως μοιραζόμαστε και το γούστο μας στα comics; Όσοι ρίχνετε και κλεφτές ματιές στην αγορά των ευρωπαϊκών χωρών, θα έχετε ανακαλύψει πραγματικά διαμάντια. Όσοι, πάλι, πάτε απευθείας στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, ίσως ήρθε η ώρα να μπείτε στη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια.

Είναι πραγματικά δύσκολο να κάνεις ανασκόπηση της παραγωγής ευρωπαϊκών comics για μια ολόκληρη δεκαετία. Υπάρχουν εξαιρετικοί και αξιόλογοι δημιουργοί σε όλες τις χώρες, αλλά το φράγμα της γλώσσας δεν μας επιτρέπει να έρθουμε σε επαφή με όλη αυτή την παραγωγή. Επιπλέον, όπως όλοι διαπιστώσατε από το Top 100, καμία λίστα δεν είναι ποτέ ολοκληρωμένη, γι’ αυτό, παρόλο που υπήρχαν ευρωπαϊκά comic στη λίστα μας, θα ήταν καλό να ρίξουμε μια ακόμα ματιά. Ας περιπλανηθούμε στο μαγικό κόσμο των ευρωπαϊκών comics, λοιπόν.

Το όνομα του Moebius είναι, φυσικά, γνωστό στο χώρο. Ο Moebius έχει περάσει τον Ατλαντικό για να συνεργαστεί με τον Stan Lee στο SILVER SURFER: PARABLE. Το ιδιαίτερο σχέδιό του, όλο κίνηση και ζωντάνια, η ευκολία με την οποία προσαρμόζεται στις ανάγκες κάθε ιστορίας, τον κάνουν μια ιδιοφυΐα του χώρου. Τη δεκαετία που μας πέρασε ο Moebius συνέχισε την επιτυχημένη σειρά INCAL, που είχε ξεκινήσει με τον Jodorowsky (θα πούμε για αυτόν αργότερα) με το AFTER THE INCAL και το FINAL INCAL. Ολοκληρώνει έτσι τις περιπέτειες του John DiFool και κλείνει μια σειρά που είναι ένα από τα αγαπημένα μου αναγνώσματα. Τα κατάφερε να κερδίσει τη προσοχή και στο ICARE, αυτή τη φορά στο ρόλο του writer σε σχέδιο του Taniguchi. Παρόλο που η “μετάγγιση” ευρωπαϊκού πνεύματος στην Ιαπωνία δε πήγε και τόσο καλά, αυτή η ιστορία του παιδιού που πετά, μου άρεσε.

Και τώρα στον επόμενο αγαπημένο μου της δεκαετίας, ο πολύς Alejandro Jodorowsky. Τον γνώρισα με τους THE METABARONS, μια σειρά που αποτελεί για μένα ένα από τα καλύτερα comics που έχουν πέσει στα χέρια μου, σε σχέδιο Juan Giménez. Η ιστορία της κάστας των φοβερών αυτών πολεμιστών με κράτησε σε αγωνία, με μάγεψε, με παρέσυρε. Στο φιλόξενο εκδοτικό Les Humanoïdes Associés ο Jodorowsky, σε σχέδιο του Zoran Janjetov, μας μυεί ακόμα πιο βαθιά στον κόσμο του INCAL, με το TECHNOPERES. Εκεί ακολουθούμε τον Albino, οποίος θέλει να φτιάξει ένα videogame. Αξιομνημόνευτη και η συνεργασία του με το Milo Manara στο I BORGIA, με την πορεία της οικογένειας Βοργία, μια πορεία στρωμένη με σεξ, αίμα και προδοσία.

Και, φυσικά, από την αναφορά των ιερών τεράτων της δεκαετίας δε λείπει ο αγαπημένος στην Ελλάδα Enki Bilal. Το σχέδιο του αναγνωρίσιμο όσο λίγα και όχι άδικα, αφού οι μορφές του έχουν γωνίες, ένταση και κίνηση και τα panel του είναι γεμάτα. Τα χρώματά του αποκαλύπτουν συναισθήματα και ο φουτουριστικός του ρεαλισμός, τόσο σε σχέδιο όσο και στην ιστορία, συναρπάζει. Τη δεκαετία που μας πέρασε ο Bilal δημιούργησε, όχι-όχι, μας χάρισε, το HATZFELD TETRALOGY. Δε λέω ότι αυτή η ιστορία του ανθρώπου με την τέλεια μνήμη ή ο κόσμος που δημιουργεί είναι ο πιο εύκολος, ένας κόσμος όλο ραγίσματα και περίεργες εικόνες. Και λοιπόν;

Στην ίδια ομάδα των επικών comic ανήκει και το μακροβιότατο THORGAL των Van Hamme και Rosinski. Αυτή η ιστορία του εξωγήινου που αναθρέφεται από Vikings, έχει κάτι από τη σπιρτάδα του Robert Howard με ένα σχέδιο που είναι κλασικό, απίστευτα λεπτομερές, με ακρίβεια και ποιότητα. Δεν είναι τυχαίο ότι από το 1980 μέχρι σήμερα το κοινό διψά για τις περιπέτειες του Thorgal Aegirsson.

Και μετά τα τέρατα, τα σημεία…Ήδη στο No 51 της λίστας μας βρήκαμε το εξαιρετικό LITTLE NOTHINGS του  Lewis Trondheim. Μαθαίνω ότι και το TINY TYRANT είναι υπέροχο, αλλά δεν είχα την τύχη να το διαβάσω. Διάβασα, όμως, το DUNGEON και ξετρελάθηκα. Αυτή η συνεργασία του Τrondheim με τον Sfar, και πολλών άλλων σχεδιαστών που πέρασαν από τη σειρά, είχε σαν αποτέλεσμα την παρωδία του γνωστού παιχνιδιού Dungeons & Dragons. Σε ένα κόσμο με ανθρωπόμορφα ζώα, μια κότα διαχειρίζεται ένα dungeon, όπου διάφοροι ήρωες δοκιμάζουν την τύχη τους. Το λιγότερο, ξεκαρδιστικό! Ο Sfar δημιουργεί με τον Blain μια εξίσου συναρπαστική ιστορία στο ISAAC THE PIRATE. Ο Isaac είναι ένας ταλαντούχος καλλιτέχνης και ένας καπετάνιος τον καλεί στο πλοίο του για δουλειά. Αυτό που αγνοεί ο Isaac είναι ότι μπάρκαρε στο…”πειρατικό του Captain Jimmy”. Στην ίδια παρέα που συμμετείχε στη δημιουργία του DUNGEON ανήκε και ο Manu Larcenet, τον οποίο είχα πετύχει και σε μερικά strips στο 9 και μου άρεσε αυτό το ιδιότυπο χιούμορ. Έτσι, όταν έπεσε στα χέρια μου το αυτοβιογραφικό ORDINARY VICTORIES νόμιζα πως ήμουν προετοιμασμένη. Φευ, ήταν καλύτερο απ’ ότι φανταζόμουν!

Στα ευρωπαϊκά comics της δεκαετίας που ξεχωρίζω είναι και το THE PHOTOGRAPHER. Αυτό το χρονικό βασίζεται στην αφήγηση και τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες του Didier Lefevre, που μας αφηγείται και τη πορεία του στο βόρειο Αφγανιστάν. Ανάμεσα στις φωτογραφίες μπλέκονται τα σχέδια του Guibert, δημιουργώντας ένα αρμονικό αποτέλεσμα που τράβηξε την προσοχή ακόμα και σε αυτούς έξω από το χώρο. Μια πραγματικά συγκλονιστική πορεία στον ανθρώπινο πόνο που φέρνει η κατάρα του πολέμου. Με το ίδιο θέμα ασχολείται και το No 60 της λίστας μας, SAFE AREA GORAZDE, αλλά και το NOTES ON A WAR STORY του Gipi, το οποίο και θεωρώ ξεχωριστό. Και αυτό γιατί πολύ απλά σε όλο το comic βλέπουμε ένα κατεστραμμένο τοπίο και τη ψυχική διάβρωση που φέρνει ο πόλεμος αλλά πουθενά στρατιώτες, βόμβες, πτώματα. Θεωρώ ότι ο Gipi έχει να προσφέρει στο χώρο των ευρωπαϊκών comics, πράγμα που αποδεικνύει με το GARAGE BAND όσο και με το L.M.V.D.M. (La Mia Vita Dissegnata Male). Το σχέδιο του με μολύβια και νερομπογιές είναι απλό, αλλά όλο νόημα και συναίσθημα και η αφήγησή του με εσωτερικό ρυθμό.

Τέτοιο ρυθμό έχει άλλο ένα comic που είναι στα καλύτερα της δεκαετίας. Σας έχω ήδη εξηγήσει πόσο λατρεύω τις ιστορίες με απλούς καθημερινούς τύπους που μπλέκουν σε noir ιστορίες; Επομένως, ξέρετε ότι δε θα μπορούσε να λείπει το LE PETIT BLEU DE LA COTE OUEST. Αυτή η ιστορία του Manchette σε σχέδιο του Tardi, έχει κάτι που με κράτησε. Δεν είναι μόνο το μυστήριο αλλά και οι προβληματισμοί του, η άποψή του. Και μιλώντας για απλούς καθημερινούς ανθρώπους, ποιός πιο καθημερινός από τον Mr. Jean, των Dupuy και Berberian; Τη δεκαετία που μας πέρασε μεταφράστηκαν και κυκλοφόρησε στα Αγγλικά το GET A LIFE, μεταφορά των πρώτων περιπετειών του MONSIEUR JEAN, που κυκλοφόρησαν στη Γαλλία το 1991. Μέσα στη δεκαετία, το φοβερό δίδυμο, νικητές το 2008 του Grand Prix de la Ville d’Angoulême, κυκλοφόρησε το UN CERTAIN EQUILIBRE, με τη συνέχεια των “περιπετειών” του Mr. Jean.

Aν είναι κάτι που χαρακτηρίζει τα ευρωπαϊκά comic αυτό είναι ένα ρηξικέλευθο πνεύμα που τολμά. Όπως, τολμηρό είναι και το BAOBAB του Igort, το AYA των Marguerite Abouet και Clément Oubrerie και τόσα άλλα που ξέρω, που έχω ακούσει, που έχω ξεφυλλίσει, που αγνοώ. Και πόσα ακόμα αριστουργήματα, μικρά και μεγάλα είναι εκεί έξω, απλωμένα σε ράφια, γραμμένα σε όλες τις γλώσσες της Ευρώπης; Εμείς κάναμε μαζί, απλά, μια μικρή βόλτα.