Φοβού Το iPad Και Comics Φέρον!

Θυμάστε που σας είχα πει κάποτε ότι το να διαβάζεις manga στο κινητό σου, όχι μόνο δεν είναι επιστημονική φαντασία, αλλά δειλά-δειλά οι πρώτοι τίτλοι ήδη βρίσκονται στις οθόνες των κινητών των φίλων μας, στην χώρα του ανατέλλοντος ηλίου; Θυμάστε που η Λήδα Τσενέ σας είχε πει για τον Bludzee του Lewis Trondheim, το comic strip που διανέμεται αποκλειστικά σε κινητά; Φαίνεται ότι δεν σας είχαν κάνει ιδιαίτερη εντύπωση, κρίνοντας από τον αριθμό των σχολίων (μηδέν και για τα δυο post). Τώρα όμως που η Έλλη Μόκα και ο Θωμάς Παπαδημητρόπουλος μίλησαν για το iPad, να σου και σχόλια και συμμετοχή και προβληματισμός.

Το ίδιο ακριβώς φαινόμενο συμβαίνει παγκοσμίως. Πριν ακόμα κάνει την εμφάνισή του το iPad, τα διαδικτυακά πηγαδάκια είχαν πάρει φωτιά και οι φήμες διαδέχονταν η μία την άλλη. Σαφώς ο δικός μας χώρος δεν αποτέλεσε εξαίρεση και δεδομένου ότι ένα από τα χαρακτηριστικά του iPad είναι και ότι μπορεί να λειτουργήσει και σαν e-reader, οι θεωρίες περί “e-comics” και για το κατά πόσον έφτασε το τέλος του χαρτιού άναψαν για τα καλά.

Μία από τις πιο εμπεριστατωμένες απόψεις σχετικά με το θέμα που έτυχε να διαβάσω ήταν αυτή του Eric Larsen, στην στήλη του στο Comic Book Resources, την οποία συνιστώ ανεπιφύλακτα σε περίπτωση που σκοπεύετε να εμπλακείτε σε μια τέτοιου είδους συζήτηση. Καταρχάς, να ξεκαθαρίσω ότι αδιαφορώ παντελώς για τα τεχνικά χαρακτηριστικά του iPad, και αν θα μπορεί να υποστηρίζει cbr, jpg, flv (μπορώ να αραδιάσω πολλές καταλήξεις αρχείων, είτε είναι σύμφωνες με το πρότυπο 8.3 είτε όχι…), όπως επίσης αδιαφορώ αν το αντίπαλο δέος Kindle έχει μελάνι από ηλεκτρονική σουπιά, επομένως είναι πιο ξεκούραστο στο μάτι, ενώ η επόμενη έκδοσή του θα υποστηρίζει και comics. Α, και για να μην το ξεχάσω, αδιαφορώ για το γεγονός ότι το iPad το κατασκευάζει η Apple. Το εξετάζω ως ένα καινούριο παιχνίδι, το οποίο, ας μην κρυβόμαστε, αναμένεται να πουλήσει αρκετά και αναρωτιέμαι κατά πόσον μπορεί να επηρεάσει ή όχι τον χώρο.

Όπως λέει και ο Larsen, η συζήτηση για τα ψηφιακά comics πάει πολλά χρόνια πίσω, δεν είναι κάτι καινούριο. Η καταστροφολογία για το “τέλος του χαρτιού” έρχεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα στο προσκήνιο, συνήθως μετά από τεχνολογικές εξελίξεις, όπως ακριβώς συνέβη και στην περίπτωση του iPad. Η αλήθεια είναι όμως, ότι απέχουμε πολλά χρόνια, δεκαετίες ίσως, από αυτό, εξαιρώντας την περίπτωση μιας μεγάλης οικολογικής καταστροφής, από την οποία θα μετατραπεί ο πλανήτης σε μια αχανή έρημο, αλλά είμαι βέβαιος ότι τότε το χαρτί θα είναι το τελευταίο πράγμα που θα μας απασχολεί.  Προς το παρόν, τα νούμερα δείχνουν ότι η βιομηχανία των comics, αλλά και των βιβλίων, πάει καλά -και όταν λέμε πάει καλά, εννοούμε ότι υπάρχουν άνθρωποι που βγάζουν χρήματα. Μπορεί να πει κάποιος ότι οι πωλήσεις έχουν συρρικνωθεί, μπορεί να πει κάποιος άλλος ότι η κρίση χτύπησε και εδώ, κάποιος τρίτος μπορεί να πει ότι εταιρείες έχουν κλείσει, από την άλλη όμως είχαμε πρόσφατα μια μεγάλη εξαγορά. Αυτό, με τις ελάχιστες γνώσεις που έχω σε οικονομικά ζητήματα, μου λέει ότι ακόμα υπάρχουν χρήματα στην σκακιέρα.

Είχα γράψει πρόσφατα, ότι τα webcomics είναι ιδιαίτερα δημοφιλή σε κοινό το οποίο γενικά δεν ασχολείται με comics, καθώς το Μέσο γίνεται απλά ένας ακόμα τρόπος να περάσεις ευχάριστα κάποιον χρόνο, χαζεύοντας ουσιαστικά στο internet. Προσωπικά δεν πιστεύω ότι η περίπτωση του iPad θα αποκλίνει πολύ από αυτή τη λογική, ή τουλάχιστον δεν θα μειώσει το ποσοστό των αφοσιωμένων fans. Βλέπετε, η σχέση που έχει ένας αναγνώστης με το αγαπημένο του comic, εκτός από την όραση περιλαμβάνει και την αφή, αλλά και την όσφρηση. Όσοι έχετε πιάσει τον εαυτό σας να ανοίγει και να μυρίζει το comic που μόλις αγοράσατε, καταλαβαίνετε πολύ καλά τι λέω. Πέρα από αυτό όμως, μια αλλαγή μέσου, θα σήμαινε και βαθύτερες αλλαγές στον τρόπο με τον οποίο στήνεται ένα comic. Περιληπτικά, αυτό σημαίνει “τέρμα τα μεγάλα splash pages”.

Το θέμα της πειρατείας, είναι κατά τη γνώμη μου πολύ πιο σοβαρό από το paperless comic. Η πειρατεία στα comics αυξάνεται καθημερινά και όλο και περισσότεροι στρέφονται στο “δωρεάν”. Αυτό βέβαια σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγεται ότι συσκευές σαν το iPad θα κάνουν τα πράγματα ακόμα χειρότερα, αν και οφείλει να παραδεχτεί κανείς ότι το μέγεθος και το σχήμα τους τις καθιστούν ιδιαίτερα βολικές, σε σχέση με μια οθόνη υπολογιστή. Η άποψη ότι εάν κανείς μπορεί να αγοράσει comics σε ψηφιακή μορφή και συμφέρουσα τιμή, δεν θα έχει λόγο να στραφεί στο παράνομο αντίτυπο, πρέπει να τεθεί υπό σοβαρή αμφισβήτηση. Επιστρέφω στον Larsen, ο οποίος απαντά πολύ εύστοχα στο ερώτημα:

Η ύπαρξη μιας διαδικασίας νόμιμου κατεβάσματος comics, θα έχει ως αποτέλεσμα να μειωθεί η πειρατεία;

Στην περίπτωση της μουσικής, το εν λόγω μέτρο ημιλειτούργησε. Πολλοί άνθρωποι άρχισαν να αγοράζουν μουσική σε ψηφιακή μορφή, μα η πειρατεία δεν μειώθηκε. Φυσικά, η πειρατεία στη μουσική και η πειρατεία στα comics είναι δυο εντελώς διαφορετικές περιπτώσεις, ως προς τις ρίζες, το κοινό που αφορούν και τη νοοτροπία των εταιρειών πίσω από το κάθε είδος. Όπως όμως λέει και ο θυμόσοφος λαός, το ξένο είναι πιο γλυκό και οι ενδείξεις λένε ότι όπως και να ‘χει θα βρεθούν αυτοί που θα προτιμήσουν να μην πληρώσουν τίποτα προκειμένου να διαβάσουν ένα comic. Από την άλλη, έρχομαι εγώ να συμπληρώσω ότι στην περίπτωση της μουσικής, υπήρξαν δημοσκοπήσεις, οι οποίες έδειξαν ότι σε πολλές περιπτώσεις η πειρατεία βοήθησε καλλιτέχνες να γίνουν γνωστοί σε ευρύτερο κοινό και τελικά τους επέφερε περισσότερα χρήματα. Δεν θα μπορούσε άραγε να γίνει το ίδιο και με τα comics;

Πιστεύω ότι σε αυτό το θέμα τα πράγματα είναι λίγο πιο πολύπλοκα από το “η πειρατεία είναι κακή, αλλά όλοι ξέρουμε τι και πώς”, κλείνοντας ο ένας πονηρά το μάτι στον άλλο. Δεν σπεύδω να καταδικάσω την πειρατεία, πιστεύω ότι αυτό είναι μια απλοϊκή στάση, όμως, έχοντας δημόσιο βήμα, είμαι υποχρεωμένος να συμμορφωθώ με αυτό που ορίζει ο νόμος. Είμαι δε βέβαιος ότι πρόκειται να ζήσουμε αλλαγές στην αντίληψη περί  πνευματικής ιδιοκτησίας και αυτό δεν θα οφείλεται σε κανένα hi-tech παιχνιδάκι, αλλά σε κοινωνική ανάγκη.