BEST OF #11: Spider-Man Artists

Να ‘μαστε πάλι εδώ, λοιπόν, όπου μετά το διπλό αφιέρωμα στους Μεταλλαγμένους της Marvel, ήρθε η ώρα να περάσουμε στον πιο δημοφιλή ήρωα της εταιρίας και έναν από τους δημοφιλέστερους στην ιστορία των comics, εν γένει.

Μιλάω, φυσικά, για τον αγαπημένο web-slinger των απανταχού superhero fans, τον ένα και μοναδικό Spider-Man!

Αυτό που κατάλαβα, διαμορφώνοντας αυτό το Top 10, ήταν πως, τελικά, δεν υπάρχουν και πάρα πολλοί artists που θεωρώ κορυφαίους στην ιστορία του Spidey, παρ’ όλο που, εν γένει, είναι μάλλον ο αγαπημένος μου χαρακτήρας της Marvel, και σίγουρα αυτός που πιστεύω πως οι τίτλοι του είχαν, για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, σταθερά υψηλή ποιότητα. Ίσως να φταίει το γεγονός ότι υπήρξαν πάρα πολλοί pencillers που έμειναν για μεγάλες χρονικές περιόδους στους τίτλους, αλλά ίσως και να φταίει το ότι αυτό που με έλκυε περισσότερο στις περιπέτειες του Spider-Man, ήταν συνήθως το σενάριο και οι χαρακτήρες και λιγότερο το σκίτσο.

Όπως και να ‘χει, αυτοί είναι οι δέκα αγαπημένοι μου Spider-Artists. Αν πιστεύετε πως έχω παραλείψει ή αδικήσει κάποιον, μπορείτε απλά να μου τα χώσετε…

10. Steve Skroce
Highlight: AMAZING SPIDER-MAN #418-421, 425-428

Μία μάλλον απρόσμενη επιλογή, αλλά μετά το “ξεψάχνισμα” που έκανα για να καταλήξω στην τελική δεκάδα, πιστεύω πως είναι απολύτως σωστή και δίκαιη. Ο Skroce μπορεί να έμεινε για πολύ μικρό διάστημα στο AMAZING SPIDER-MAN (ειδικά αν συγκρίνουμε το run του με αυτά των υπολοίπων σχεδιαστών της δεκάδας), αλλά η δουλειά του ήταν γεμάτη ένταση, δυνατά layouts, εντυπωσιακές φιγούρες και πολύ εκφραστικά πρόσωπα.

Σε έναν ιδανικό κόσμο, ο Steve Skroce θα είχε ολοκληρώσει ένα run τουλάχιστον 40-50 τευχών στο AMAZING και θα είχε αφήσει εποχή. Βέβαια, στον ίδιο αυτό ιδανικό κόσμο, ο Skroce θα δούλευε ακόμα στα comics!

9. Sal Buscema
Highlight: SPECTACULAR SPIDER-MAN #134-238

Αντιλαμβάνομαι πλήρως τους λόγους που ο “Our Pal” Sal δεν έγινε ποτέ fan favorite και εξακολουθεί να μη βρίσκεται ανάμεσα στους αγαπημένους σχεδιαστές παλιών και νέων αναγνωστών. Οι φιγούρες του είχαν πάντα ένα έντονο sketchiness και τα πρόσωπα του άγγιζαν τα όρια του εξπρεσιονισμού. Παρ’ όλα αυτά, εγώ τον λατρεύω, κυρίως για το απαράμιλλο storytelling και το δυναμικό στήσιμο των σελίδων του, αλλά, με έναν εντελώς διεστραμμένο τρόπο, και για όλα αυτά τα στοιχεία που οι άλλοι βρίσκουν αποκρουστικά στο artwork του.

Οι περιέργες, σχεδόν “ξεχαρβαλωμένες” αυτές φιγούρες, που μοιάζουν να έχουν μονίμως νευρικούς σπασμούς, και τα γεμάτα αγωνία και εκφραστικότητα πρόσωπα, που σου δίνουν την εντύπωση πως ανήκουν σε χαρακτήρες που έχουν τραβήξει 3-4 γραμμές κόκα, λίγα λεπτά πριν, ενισχύουν την ένταση των αριστοτεχνικά δομημένων σελίδων του Sal Buscema και έχουν ως αποτέλεσμα μια μοναδική αναγνωστική εμπειρία, κατά την οποία είναι αδύνατο να βαρεθείς και εντελώς απίθανο να σου αποσπάσει οτιδήποτε άλλο την προσοχή. Τον προτιμώ χίλιες φορές από τον, σαφέστατα πιο “γυαλισμένο” και άρτιο τεχνικά, αδερφό του, John, του οποίου τα comics μπορεί να είναι πιο “όμορφα”, αλλά είναι και απείρως πιο βαρετά…

8. John Byrne
Highlight: SPIDER-MAN: CHAPTER ONE #1-12

Για μια ακόμη φορά, ο John Byrne καταλαμβάνει μια “ανεξήγητα” χαμηλή θέση σε ένα Top 10 μου. Αν συνεχιστεί αυτό, μπορεί να πιστέψει κανείς πως δεν τον εκτιμώ αρκετά ως καλλιτέχνη. Η αλήθεια, βέβαια, όπως έχω ξαναπεί, είναι πως απλά έχει τύχει να ασχοληθώ μέχρι τώρα είτε με τίτλους στους οποίους ο Byrne δούλεψε αρκετά νωρίς στην καριέρα του, είτε με άλλους που απλά πιστεύω πως έκανε εξαιρετική δουλειά, αλλά όχι “εξωπραγματική”. Κοινώς, δεν έχω πιάσει ακόμα τα δικά του, πραγματικά highlights!

Όπως και να ‘χει, όμως, στα τέλη της δεκαετίας του ’90, ο John Byrne έκανε το δεύτερο πέρασμα του από τους τίτλους του Spider-Man (το πρώτο ήταν 20+ χρόνια νωρίτερα, με τα τεύχη που έκανε, μαζί με τον Chris Claremont, στο MARVEL TEAM-UP) και με το CHAPTER ONE, μας άφησε ένα θαυμάσιο, εκμοντερνισμένο, αλλά και απολύτως πιστό και συνεπές, νέο origin για το χαρακτήρα, παραδίδοντας, παράλληλα, ορισμένες εξαιρετικά σχεδιασμένες σελίδες, γεμάτες δυναμικούς χαρακτήρες και άψογο storytelling.

7. Todd McFarlane
Highlight: AMAZING SPIDER-MAN 298-328

Ένας καλλιτέχνης που έκανε τεράστια αίσθηση όταν πρωτοεμφανίστηκε στην αμερικανική σκήνη και πολύ γρήγορα απέκτησε χιλιάδες φανατικούς θαυμαστές αλλά και κάμποσους εχθρούς. Αφού έκανε το “αγροτικό” του στο INFINITY INC. της DC και μετά από ένα σύντομο πέρασμα από το INCREDIBLE HULK (όπου συνεργάστηκε με τον μετέπειτα “άσπονδο φίλο” του Peter David), η μοίρα (και οι editors της Marvel), τον έστειλαν στο AMAZING, έναν τίτλο που δεν είχε, έως τότε, ιδιαίτερη παράδοση να δημιουργεί νέους stars (σε αντίθεση, ας πούμε, με το UNCANNY X-MEN).

Αυτός ο τύπος, όμως, είχε κάτι το ξεχωριστό και η τεράστια επιτυχία του έμοιαζε απολύτως βέβαιη, από την πρώτη στιγμή που σχεδίασε τον wall-crawler. Η προσέγγιση του στο σχεδιασμό του Spider-Man, ήταν, τουλάχιστον, αντισυμβατική. Καρτουνίστικο στιλ, τεράστια μάτια, περίεργες πόζες, και αυτός ο ιστός, για τον οποίο τόσα πολλά έχουν γραφτεί. Οι “κλασικιστές” τον μίσησαν σχεδόν αμέσως, αγνοώντας (εσκεμμένα ή μη) την ιστορία του χαρακτήρα, καθώς και ο συν-δημιουργός του Spidey, Steve Ditko, αντισυμβατικός και ασυνήθιστος έμοιαζε, όταν σχεδίασε τα πρώτα τέυχη του AMAZING. Οι πιτσιρικάδες, όμως, λάτρεψαν τον McFarlane από την πρώτη στιγμή και μαζί τους και συμφωνούσε και ο υπογράφων (ο οποίος, for what it’s worth, είχε και έχει την ταμπέλα του “κλασικιστή”).

Κακά τα ψέμματα, η ιστορία του Spider-Man χωρίζεται πλέον σε “προ McFarlane” και “μετά McFarlane” εποχές, όσο και αν αυτό δεν αρέσει σε κάποιους!

6. Ron Frenz
Highlight: AMAZING SPIDER-MAN #251-284

Αν υπάρχει ένας καλλιτέχνης, στην ιστορία των τίτλων του Spider-Man, που κατάφερε να “μιμηθεί” τόσο καλά τον Ditko, αυτός είναι σίγουρα ο χαμαιλέονοτας Ron Frenz. Ποτέ πριν, τα προηγούμενα χρόνια, ούτε καν στα πρώτα τεύχη του “τρομαγμένου” John Romita Sr., δεν είχαμε δει ένα σχεδιαστή να καταφέρνει να προσεγγίσει τόσο άψογα την αισθητική και το ύφος του μεγάλου “Sturdy Steve”, χωρίς, στην πραγματικότητα, να τον κοπιάρει (όπως είχε κάνει, για παράδειγμα, ο Rich Buckler με τον Neal Adams).

Η λεπτή, πλαστική φιγούρα του Spidey, που τόσο μας είχε λείψει τα προηγούμενα χρόνια, έβρισκε ξανά τη θέση της, στις σελίδες του AMAZING, για ένα τελευταίο “encore”, λίγο πριν αποχωρήσει οριστικά και δώσει τη θέση της στον web-slinger της νέας εποχής, όπως αυτός θα καθοριζόταν από τον κύριο που κατέλαβε την προηγούμενη θέση στο Top 10.

5. Gil Kane
Highlight: AMAZING SPIDER-MAN #96-105, 120-124

Τί να πει κανείς για τον τεράστιο Gil Kane; Οι πανέμορφα σχεδιασμένες φιγούρες του (τόσο κοντά αλλά και τόσο μακριά από αυτό που είχε θεσπίσει, για μεγάλο χρονικό διάστημα, ο Romita Sr.), έμοιαζαν απόλυτα φυσικές, χωρίς όμως να χρειάζονται το “φίλτρο” του φωτορεαλισμού ενός Neal Adams, για να χαρακτηριστούν (και να είναι) αληθινές. Τα εκφραστικά πρόσωπα, οι περίεργες γωνίες λήψης, η άριστη γνώση ανατομίας και προοπτικής, το εξαιρετικό timing…

Ελάχιστοι καλλιτέχνες, στην ιστορία των αμερικανικών comics, διέθεταν τις τεχνικές αρετές του Gil Kane, και ακόμη λιγότεροι είχαν τη γνώση, την ικανότητα, την υπομονή, την ευστροφία και την αφοσίωση, ώστε να τις χρησιμοποιούν σχεδόν σε κάθε panel, με απόλυτα σωστό και ασύλληπτα κομψό τρόπο.

4. Ross Andru
Highlight: AMAZING SPIDER-MAN #125-185

Αν με ρωτήσει κανείς αν θεωρώ τον Ross Andru καλύτερο σχεδιαστή από τους έξι που έχουν ήδη αναφερθεί σε αυτήν εδώ τη λίστα, η απάντηση θα είναι ένα, φαινομενικά παράδοξο, αλλά απολύτως ειλικρινές και ιδιαιτέρως βροντερό και αποφασιστικό, “όχι”!

Τότε, θα μου πείτε, γιατί τον έχω στην τέταρτη θέση αυτού του Top 10; Πολύ απλά, γιατί ενώ ο Ross Andru δεν είναι, σε καμία περίπτωση, “ο τέλειος artist”, υπήρχαν στιγμές, κατά τη διάρκεια του θρυλικού και ογκωδέστατου run του στο AMAZING, όπου έμοιαζε να είναι “ο τέλειος Spider-Artist”! Μπορεί να μην είχε την τεχνική αρτιότητα του Kane, το έμφυτο ταλέντο του Romita, ή τις ιδιοφυείς εμπνεύσεις του Ditko, μπορεί να μην έφερε τις καινοτομίες του McFarlane, να μην είχε τη σταθερότητα του Frenz, ή τις αφηγηματικές ικανότητες των Buscema και Byrne, αλλά ο τρόπος που χειριζόταν τις σκηνές μάχης και δράσης του web-crawler ήταν απλά μοναδικός. Κάθε comic του Andru ήταν γεμάτο δράση, αγωνία, ένταση και εντυπωσιακές χορογραφίες.

Ο Spider-Man του Ross Andru ήταν τόσο υπερήρωας, όσο και ακροβάτης. Ήταν εξίσου παλαιστής και χορευτής. Ο τρόπος που κινείτο στο χώρο (όχι τον περιορισμένο χώρο της σελίδας, αλλά τον ανεξάντλητο της φαντασίας του αναγνώστη) σε έκανε να πιστεύεις πως αυτό που κρατούσες στα χέρια σου δεν ήταν ένα (εκ φύσεως) στατικό comic, αλλά μια μικρή ταινία, με ήρωες που ζωντάνευαν μπροστά στα μάτια σου και έμοιαζαν να μην περιορίζονται από τα όρια του χαρτιού και τις γραμμές των panel borders…

3. John Romita Sr.
Highlight: AMAZING SPIDER-MAN 39-88

Βασανίστηκα πάρα πολύ για τον αν θα έπρεπε να δώσω την τρίτη θέση στον ζωντανό θρύλο των αμερικανικών comics, John Romita Sr., ή στον προαναφερθέντα Ross Andru. Δύο πολύ διαφορετικοί καλλιτέχνες, με εντελώς ξεχωριστά σετ ικανοτήτων και αρετών, που όμως κατόρθωσαν και οι δύο, ο καθένας με τον τρόπο του, να σημαδέψουν την ιστορία του Spider-Man.

Τελικά, έχοντας φτάσει κάποια στιγμή σε φαινομενικό αδιέξοδο, αποφάσισα να “πάω με το πλήθος” και να δώσω την υψηλότερη θέση στον επί σειρά ετών art director της Marvel. Υπέκυψα στη δύναμη και τη βούληση της μάζας, το ομολογώ…

Ή μήπως, η αλήθεια είναι πως προτίμησα τον Romita επειδή σχεδιάζει εκπληκτικά όμορφες γυναίκες; Χμμμ… Τί με συμφέρει, τελικά, να ισχυριστώ; Ότι είμαι άβουλος και παρασύρομαι από την άποψη των πολλών, ή απλά ρηχός και αφήνω τα γούστα μου να καθορίζονται από τα χάρτινα γκομενάκια; Let me get back to you on that…

2. John Romita Jr.
Highlight: SPIDER-MAN (1990) #64-98

Μία από τις ελάχιστες περιπτώσεις στην ιστορία… του σύμπαντος, όπου ένας άνθρωπος ακολουθεί την ίδια ακριβώς καριέρα με τον πατέρα του και καταφέρνει να τον ξεπεράσει. Φυσικά, οι απόψεις επ’ αυτού του θέματος διίστανται, αλλά και μόνο το γεγονός ότι, πριν από 15-20 χρόνια, οι άνθρωποι που προτιμούσαμε τον Jr. από τον Sr., είμασταν μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού και τώρα, πλέον, η ανεπίσημη ψηφοφορία βγάζει κάτι που μοιάζει πάρα πολύ με 50-50, κάτι πρέπει να σημαίνει.

Μπορεί το artwork του J.R. Jr. να μην ταιριάζει απόλυτα στους X-Men (αν και η δουλειά του ήταν εξαιρετική και εκεί), αλλά με τον τον Spider-Man μοιάζει να είναι perfect match. Και ευτυχώς, υπήρξαν πάρα πολλοί editors στη Marvel που είχαν την ίδια άποψη, εδώ και σχεδόν τριάντα χρόνια.

Μπορεί ο πατέρας του να μη σχεδιάζει πια, εδώ και κάποιες δεκαετίες, αλλά, ευτυχώς για όλους μας, άφησε στη θέση του ένα πανάξιο τέκνο. Κυρίες και κύριοι, ο άνθρωπος που καταρρίπτει όλους τους μύθους περί νεποτισμού – ο John Romita Jr.!

1. Steve Ditko
Highlight: AMAZING SPIDER-MAN #1-38

Και φτάσαμε πάλι στο “δύσκολο” #1. Για μια ακόμη φορά, οι λέξεις, που συνήθως βγαίνουν με εκνευριστική ευκολία από το πληκτρολόγιο μου, μοιάζουν να είναι πολύ φτωχές για να περιγράψουν το μεγαλείο του δημιουργού που καταλαμβάνει την πρώτη θέση και πολύ λίγες για να χωρέσουν το θαυμασμό μου προς αυτόν.

Δεν πρόκειται για μια από αυτές τις περιπτώσεις όπου δίνουμε “υπεραξία” στο δημιουργό, επειδή είναι co-creator του ήρωα και επειδή από τα δικά του μολύβια και μελάνια ζωντάνεψαν οι πρώτες, κάτι παραπάνω από κλασικές, περιπέτειες του. Πρόκειται απλά για τον σπουδαιότερο artist που σχεδίασε ποτέ τον Spider-Man, χωρίς καμία αμφιβολία και χωρίς κανένα δισταγμό.

Ο Steve Ditko είναι ένας από τους κορυφαίους δημιουργούς στην ιστορία των comics. Τελεία.