TOP 100 OF THE 80s: 40-31

40. ELEKTRA: ASSASSIN
Writer: Frank Miller
Artist: Bill Sienkiewicz
Marvel Comics (Epic)

Το 2011 ήταν μια χρονιά στην οποία το όνομα Frank Miller δέχθηκε ισχυρά πλήγματα και συνοδεύτηκε από διάφορους αρνητικούς χαρακτηρισμούς, γεγονός για το οποίο ευθύνεται αποκλειστικά ο ίδιος. Αλλά σε αυτό το Top 100, σκοπός είναι να μεταφερθούμε σε μία άλλη εποχή, στην οποία ο Miller έγραψε τα περισσότερα, αν όχι όλα, τα αριστουργήματα του. Το ELEKTRA: ASSASSIN είναι αναμφισβήτητα ένα από αυτά.

Ο συνδυασμός Miller/Sienkiewicz είναι ένα “match made in heaven”, καθώς ο Sienkiewicz χρησιμοποιεί όλα τα διαθέσιμα μέσα, ακόμα και μη συμβατικά, για να αποδώσει την τρέλα του σεναρίου του Miller. Φωτοτυπίες, κολάζ, νερομπογιές, μολύβια και mixed media, οδηγούν σε μια οπτική φρενίτιδα που καλύπτει ή συμπληρώνει τα πιο αδύναμα σημεία της ιστορίας. Σίγουρα, αποτελεί την καλύτερη ιστορία της Elektra, μια εκρηκτική εμπειρία, με αυτοσαρκαστική διάθεση για την “over the top” βία και παράνοια που ο ίδιος Frank Miller χρησιμοποίησε σε τόσα άλλα comics του.

Το ELEKTRA: ASSASSIN ενσωματώνει, επίσης, μια έντονα πολιτικοποιημένη κριτική και στα δύο κόμματα της Αμερικής, στην οποία δεν ήταν διακριτή η σημερινή πολιτική στάση του Miller. Ή μήπως ήταν καλά κρυμμένη;

(Άκης Τριανταφύλλου)

39. THE ADVENTURES OF LUTHER ARKWRIGHT
Writer/Artist: Bryan Talbot
Valkyrie Press

Η ιστορία αυτού του comic είναι από τις πιο χαοτικές που έχω διαβάσει. Ξεδιπλώνεται σε παράλληλα σύμπαντα, ανάμεσα στα οποία ο Arkwright μπορεί να ταξιδέψει με τις psionic δυνάμεις του. Ο Luther είναι πράκτορας του σύμπαντος “μηδέν-μηδέν”, το οποίο είναι το πιο ειρηνικό από όλα τα σύμπαντα που απεικονίζονται. Σε ένα άλλο, ωστόσο, σύμπαν, οι Disruptors χρησιμοποιούν το “Firefrost”, το οποίο απειλεί όλα τα σύμπαντα και ο Luther είναι ο μόνος που μπορεί να τα σώσει.

Ο Talbot είναι ένα από τους σπουδαιότερους δημιουργούς και το συγκεκριμένο έργο είναι από τα σημαντικότερά του. Η επίδρασή του στο Μέσο είναι αναμφισβήτητη, καθώς ήταν τόσο μπροστά – ειδικά στο storytelling – που αδυνατούσε να ακολουθήσει τους μέχρι τότε κανόνες. Έτσι, αναγκάστηκε να φτιάξει τους δικούς του! Η ανατροπή, όχι μόνο του χρόνου αλλά και του χώρου, η πρωθύστερη αφήγηση γεγονότων, αλλά και η ωρίμανση του ήρωα, όσο περνούν οι σελίδες, είναι μερικά μόνο από τα χαρακτηριστικά αυτού του comic.

Όσο για το σχέδιο, μπορεί να σου πάρει ώρες να το χαζεύεις και να το επεξεργάζεσαι.

(Βασιλεία Βαξεβάνη)

38. CRISIS ON INFINITE EARTHS
Writer: Marv Wolfman
Artist: George Perez
DC Comics

ΜΑΚΕΛΕΙΟ! Και μάλιστα, ΕΠΙΚΟ ΜΑΚΕΛΕΙΟ!! The mother of all mega events!!! Το σύμπαν πλησιάζει το τέλος του και ο Monitor προσπαθεί να το αποτρέψει αυτό, συγκεντρώνοντας, σε μια ομάδα, superheroes από διάφορα Earths και εποχές.

Ο Marv Wolfman κατεβάζει στο “γήπεδο” σχεδόν όλη τη DC (από Jonah Hex και Red Tornado, μέχρι Shining Knight και Sgt. Rock) και τα συνεργεία ανακαίνισης αναλαμβάνουν να αλλάξουν ριζικά το DC Universe! Δύο κεντρικοί ήρωες της DC είναι νεκροί και τίποτα δεν θα είναι πια το ίδιο μετά από το CRISIS.

Καταιγιστική superhero δράση, καταπληκτικό σχέδιο (το paneling θα έπρεπε να το διδάσκουν σε σχολές) και larger than life scope, σε ένα υπόδειγμα mainstream υπερηρωικού comic. Μοναδικό του μειονέκτημα, η απαραίτητα καλή γνώση του DCU για να μη χαθείς στα διάφορα παράλληλα σύμπαντα…

(Αντώνης Σουβατζής)

Διαβάστε περισσότερα για το CRISIS ON INFINITE EARTHS

37. SIGNAL FROM SPACE
Writer/Artist: Will Eisner
Kitchen Sink Press

Ο Will Eisner είναι ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες που έχουν περάσει από τα comics, ένας πολύ μεγάλος δάσκαλος της 9ης Τέχνης και, για πολλούς, πατέρας του “graphic novel”. Δεν είναι τυχαίο που, εδώ στο Comicdom, έχουμε αφιερώσει πολλά άρθρα στο έργο του και έχουμε πάρει μέρος στο Will Eisner Week.

Το SIGNAL FROM SPACE (αργότερα μετονομάστηκε σε LIFE ON ANOTHER PLANET) είναι μια ιστορία που μας δείχνει τι θα μπορούσε να συμβεί, αν η ανθρωπότητα λάμβανε ένα σήμα από το διάστημα, το οποίο θα αποτελούσε στοιχείο για πιθανή ύπαρξη νοήμονος εξωγήινης ζωής. Αν και, αρχικά, θα υπέθετε κανείς ότι πρόκειται για μια ιστορία επιστημονικής φαντασίας, ο Eisner δεν ασχολείται με το σήμα και τους υποτιθέμενους αποστολείς του. Από τις πρώτες σελίδες, μας δείχνει πως η ματαιοδοξία και η απληστία του ανθρώπου μπορεί να επισκιάσει και τις σημαντικότερες ανακαλύψεις.

Συνεχίζει να μας αποκαλύπτει, σε ένα ψυχροπολεμικό κλίμα, πώς διάφορες κάστες της ανθρώπινης κοινωνίας προσπαθούν να εκμεταλλευτούν, οικονομικά αλλά και ψυχολογικά, την σπουδαιότητα του γεγονότος (χωρίς καμία ουσιαστική απόδειξη, ή επιβεβαίωση της ύπαρξης νοήμονος εξωγήινης ζωής), για να προωθήσουν τις προσωπικές τους ατζέντες. Κατάσκοποι, κυβερνήσεις, πρόεδροι, δικτάτορες, πατριώτες, αιρέσεις και πανίσχυρες πολυεθνικές, που λειτουργούν έξω και πάνω από τον θεσμό του κράτους, δίνουν μάχη για κυριαρχία.

Μια συνολικά φανταστική ιστορία, δοσμένη μέσα από το πρίσμα μιας απολύτως προσιτής κοινωνικοπολιτικής μελέτης της ανθρώπινης φύσης και των θεσμών κάτω από τους οποίους ζούμε.

(Γιάννης Κουρουμπακάλης)

Διαβάστε περισσότερα για το SIGNAL FROM SPACE

36. ZOT!
Writer/Artist: Scott McCloud
Eclipse Comics

Τα 80s μας προσέφεραν μερικά εξαιρετικά ανεξάρτητα comics, ένα από τα οποία ήταν το ZOT! του Scott McCloud. Στη δεκαετία όπου οι δημιουργοί comics σταμάτησαν να θεωρούν ότι έπρεπε να απευθύνονται μόνο σε παιδιά και άρχισαν να αποκτούν ευρύτερη ανταπόκριση, ο McCloud βρήκε την ευκαιρία να συνδυάσει το αμερικανικό υπερηρωικό genre με τεχνικές manga και, γενικότερα, να αρχίσει να πειραματίζεται με την αφήγηση και τις δομές του Μέσου, γεγονός που του επέτρεψε αργότερα να γράψει το Understanding Comics.

Η ιστορία περιστρέφεται γύρω από τον Zot και τη Jenny Weaver. O Zot προέρχεται από μια διαφορετική Γη, όπου επικρατεί αισιοδοξία και δεν υπάρχουν προβλήματα, ενώ η Jenny προέρχεται από τη “δική μας” Γη, με όλα τα προβλήματα που γνωρίζουμε. Η έλξη που αναπτύσσεται ανάμεσά τους και η εναλλαγή ανάμεσα στους δυο κόσμους, συμβολίζει, με τον καλύτερο τρόπο, την εναλλαγή ανάμεσα στην ελπίδα και την απογοήτευση.

Ο McCloud αγγίζει πολύ ευαίσθητα ζητήματα της ανθρώπινης υπόστασης και το ZOT! είναι ένας τίτλος που αξίζει να διαβάσει κανείς.

(Νίκος Λάμπρης)

35. NEW MUTANTS #18-31
Writer: Chris Claremont
Artist: Bill Sienkiewicz
Marvel Comics

…Και ξαφνικά, με το #18, τα πάντα απέκτησαν νέα υπόσταση, παρότι, ούτε ο συγγραφέας του τίτλου είχε αντικατασταθεί, ούτε και η σύσταση της ομάδας είχε αλλάξει.

Το μόνο νέο στοιχείο ήταν ο σχεδιαστής. Πόσο καταλυτική ήταν, όμως, αυτή η αλλαγή, ειδικά όταν μιλάμε για έναν καρα-mainstream τίτλο, το μικρό αδελφάκι του flagship UNCANNY X-MEN. Με τη μετάβαση από το ορθόδοξο, mainstream σχέδιο του Bob McLeod και στη συνέχεια του Sal Buscema, στον avant-garde Sienkiewicz, φύσηξε ένας άλλος αέρας, που αν ιδιαζόντως ταίριαζε στον vigilante Moon Knight, εδώ έμοιαζε με ένα πείραμα, τολμηρό και αναμφίβολα αναπάντεχο. Τα panels βγήκαν από τα παραδοσιακά τους καλούπια και αναμορφώθηκαν με μία ρευστότητα, στην οποία ακόμη και τα sound effects αποτελούσαν, πλέον, δομικό στοιχείο του artwork.

Παράλληλα, με ένα μαγικό τρόπο, το σενάριο του Claremont έμοιαζε να ακολουθεί αυτή τη νέα πραγματικότητα, αν και η πλοκή και το characterization δεν παρουσίαζαν καμία απόκλιση από τα στερεοτυπικά μοτίβα, σήματα κατατεθέντα του στιλ γραφής του. Ο Sienkiewicz δεν έμεινε για πολύ στον τίτλο, μόλις ένα χρόνο και κάτι. Μέσα σε αυτό το μικρό χρονικό διάστημα, όμως, το NEW MUTANTS βρέθηκε στο καλλιτεχνικό του απόγειο, παραμένοντας, μέχρι τις μέρες μας, σημείο αναφοράς για τολμηρές αποφάσεις από τις – εν γένει άτολμες – ηγεσίες των μεγάλων εταιριών.

(Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου)

34. RAW
Editors: Art Spiegelman & Francoise Mouly
Writer/Artists: Various
Raw

Υπάρχουν έργα, σε κάθε Τέχνη, που αποτελούν σημείο αναφοράς, που την ανανεώνουν και που δείχνουν νέους δρόμους για το τι μπορεί να επιτευχθεί. Ένα τέτοιο comic είναι το RAW.

Mε την ολοκλήρωση του ARCADE, στα 70s, ο Art Spiegelman ένιωσε να υπάρχει ένα κενό στα αμερικάνικα comics για ενήλικες. Την παραμονή πρωτοχρονιάς του 1980, κάνοντας, για μια ακόμη φορά, την χιλιοειπωμένη κουβέντα με τη σύζυγο του, Francois Mouly, για ένα περιοδικό με comics που τους αρέσουν, η ιδέα αποκρυσταλλώνεται. Συμπεριλαμβάνουν στο νέο περιοδικό ευρωπαίους δημιουργούς που εκτιμούν (όπως οι Munoz, Sampayo, Swarte και Tardi), αλλά και αμερικάνους, όπως ο Kaz, ο Mark Newgarden, ο Mark Beyer και o Charles Burns, και τον Ιούλιο του ίδιους έτους, το πρώτο τεύχος είναι γεγονός.

Ως το 1986, κυκλοφορούν 8 ασπρόμαυρα τεύχη, σε μεγάλο format, ενώ το 1989, κυκλοφορέι το πρώτο τεύχος του 2ου volume του RAW, σε πολύ μικρότερο μέγεθος, αλλά με περισσότερες σελίδες, πολλές από τις οποίες ήταν έγχρωμες. (Στο συγκεκριμένο τεύχος, μάλιστα, εκδόθηκε και το HERE, του Richard McGuire, ένα από τα πιο σημαντικά short stories όλων των εποχών.)

Το να έχουμε στο νου μας το RAW σαν την ανθολογία που πρωτοεκδώθηκε το MAUS, το JACK SURVIVES και κάποιες ιστορίες του Burns, είναι σαφώς understatement. Το RAW αποτελεί ενα κομβικό σημείο για την εξέλιξη των comics, ένα σημείο αναφοράς και, πιθανότατα, μια από τις δυο πιο σημαντικές ανθολογίες comics όλων των εποχών.

(Αριστείδης Κώτσης)

33. THE ROCKETEER
Writer/Artist: Dave Stevens
Pacific Comics, Eclipse Comics, Comico

Ο Dave Stevens ήταν ένας άνθρωπος που αγαπούσε την δράση, τις pulp ιστορίες, την αισθητική περασμένων δεκαετιών και, φυσικά, τις ωραίες γυναίκες! Τον παραπάνω ισχυρισμό μπορεί να τον υποστηρίξει με άνεση το ROCKETEER, ένα comic που, όταν το πιάσει ένας ανυποψίαστος άνθρωπος στο χέρι του, για πρώτη φορά, το πιθανότερο είναι ότι θα χαζεύει για αρκετή ώρα το υπέροχο σχέδιο. Αν, μάλιστα, αυτός ο άνθρωπος είναι και αγοράκι, προσθέστε μερικά παραπάνω λεπτά χαζέματος, με ενδεχόμενο κίνδυνο αποκόλλησης της κάτω γνάθου, όπου εμφανίζεται θελκτική θηλυκή ύπαρξη!

Ευτυχώς, o Stevens δεν προσφέρει μόνο ζαχαρωτό για τα μάτια. Φροντίζει ώστε το πανέμορφο σχέδιο του, να “ντύσει” καθαρόαιμες περιπέτειες, με έντονο pulp χαρακτήρα, έχοντας αναφορές στην αντίστοιχη λογοτεχνία, περιτριγυρισμένες από έναν ρετρό, νοσταλγικό αέρα. Δεν υπάρχουν βαθύτερα νοήματα, και δεν πιστεύω ότι χρειάζονται, σε αυτή την περίπτωση.

Το μόνο αρνητικό που μπορώ να προσάψω σε αυτό το comic, πέρα από την άστατη εκδοτική του πορεία (κυνηγητό για τους ενδιαφερόμενους συλλέκτες), είναι ο μικρός του όγκος, τόσος ώστε να μου βγαίνει το παράπονο για την έλλειψη περαιτέρω ιστοριών.

(Γιώργος Χατζηκωστής)

32. FANTASTIC FOUR #232-293
Writer/Artist: John Byrne
Marvel Comics

Υπάρχουν κάποιες περιπτώσεις, που όσο ογκώδες και πολυποίκιλο και αν είναι το έργο ενός cartoonist, υπάρχει σχετική σύμπνοια, όσον αφορά στο ποιά είναι η κορυφαία δουλειά του. Μια από αυτές αφορά στο FANTASTIC FOUR του John Byrne.

Έχοντας μόλις αποχωρήσει, ιδιαίτερα “καυτός”, από το fan favorite run του στο UNCANNY X-MEN (όπου συνεργάστηκε με τον Chris Claremont), ο Byrne ανέλαβε τις τύχες του ιστορικού τίτλου, με έναν και μόνο στόχο: να τον επαναφέρει στην πρότερη δόξα του και να δώσει ξανά νόημα στη φράση “World’s Greatest Comics Magazine”, η οποία, για αρκετά χρόνια, έμοιαζε περισσότερο με πεισματική προσκόλληση σε “περασμένα μεγαλεία”, παρά με ακριβή περιγραφή. Και τα κατάφερε. Περίφημα!

Εφαρμόζοντας μια back-to-basics προσέγγιση στο comic και τους χαρακτήρες και θυμίζοντας αρκετά, σε ύφος (και ήθος), τη δουλειά των Stan Lee και Jack Kirby, αλλά χωρίς να καταφεύγει σε ρετρό αισθητική ή ξαναζεσταμμένα plots, ο Byrne έδωσε εκ νέου πνοή σε έναν τίτλο που, παρά τις όποιες αναλαμπές του, είχε πάψει να είναι relevant για πάνω από μια δεκαετία. Στα χέρια του Byrne, ο Reed, η Sue, ο Ben και ο Johnny θύμιζαν ξανά τους ήρωες που είχε αγαπήσει το κοινό παλαιότερα, χωρίς όμως να φαντάζουν παράταιροι, συγκρινόμενοι με πιο μοντέρνους χαρακτήρες, όπως οι X-Men, ή οι Teen Titans. Η εξαιρετική και γεμάτη σεβασμό και δέος προσέγγιση σε villains όπως ο Doctor Doom και ο Galactus, συμπληρώνει το θαυμάσιο παζλ που τόσο μαεστρικά έστησε ο κορυφαίος δημιουργός.

Ένα σπουδαίο run για όσους αγαπούν τα κλασικά υπερηρωικά comics, αλλά και για αυτούς που δεν ξέρουν ότι μπορούν να τα αγαπήσουν.

(Δημήτρης Σακαρίδης)

31. MISTER X
Writers: Dean Motter, Los Bros Hernandez, Jeffrey Morgan
Artists: Los Bros Hernandez, Seth, D’ Israeli, Paul Rivoche, Shane Oakley
Vortex Comics

Οι λόγοι που το συγκεκριμένο comic βρίσκεται εδώ, είναι πολλοί και, σε καμιά περίπτωση, δεν έχω το χώρο να επεκταθώ – κατευθείαν στο ζουμί, λοιπόν.

Πρώτα απ’ όλα, ο δημιουργός του, Dean Motter, έφτιαξε έναν κόσμο που ανακατεύει το δυστοπικό μέλλον με την pulp αισθητική, τυλίγοντάς τα, αμφότερα, σε μια διαρκώς εξελισσόμενη τεχνοτροπία, που μόνο με αρχιτεκτονικούς όρους μπορεί να περιγραφεί! Ο μυστηριώδης πρωταγωνιστής, γνωστός ως Mister X, εμφανίζεται ως ο αρχιτέκτονας που σχεδίασε με τέτοιον τρόπο τη φουτουριστική Radiant City, ώστε να αποτελέσει μια όαση γαλήνης και ηρεμίας. Κάτι, όμως, έχει πάει στραβά με τα σχέδιά του και αυτό που η πόλη προκαλεί στους ανθρώπους είναι το άγχος, η εγκληματικότητα, ακόμη και η τρέλα.

Από τη σειρά πέρασαν, κατά τη δεκαετία του ’80 (σε δύο volumes και συνολικά 27 τεύχη) ανερχόμενοι, τότε, indie δημιουργοί, όπως οι Los Bros Hernandez, o Seth, o D’ Israeli και ο Dave McKean, επεκτείνοντας το όραμα του Motter, από το συγγραφικό, ή σχεδιαστικό πόστο.

Μη νιώθετε άσχημα, αν δε γνωρίζετε αυτό το αδικημένο διαμάντι. Νιώστε άσχημα που ακόμη δεν έχετε κάνει κάτι για να το μάθετε!

(Θωμάς Παπαδημητρόπουλος)