BEST OF #31: John Byrne

Ένας από τους πιο δημοφιλείς και επιδραστικούς δημιουργούς superhero comics που, προσωπικά, συγκαταλέγω μεταξύ των πλέον αγαπημένων μου.  O John Byrne, o superstar των 80s, ο άνθρωπος με το μαγικό άγγιγμα. Έπιανε ιδέες που είχαν πλέον ξεθωριάσει, έσκαβε να βρει την ουσία τους και αυτό που τις είχε κάνει επιτυχημένες εξαρχής και τις παρουσίαζε ξανά, με ένα νέο, πιο γοητευτικό περιτύλιγμα, δίχως να έχει αλλάξει τίποτα από τα βασικά. Οι χαρακτήρες που πέρασαν από τα χέρια του δεκάδες, με λίγους σημαντικούς να έχουν ξεφύγει από τα χέρια του. Ας ρίξουμε μια ματιά σε αυτή τη πορεία 40 σχεδόν ετών και τις καλύτερες στιγμές της, σύμφωνα πάντα με την άποψη του υπογράφοντος.

10. BATMAN/CAPTAIN AMERICA
Writer/Artist: John Byrne
Marvel Comics/DC Comics

Ωραία, τι το σπουδαίο μπορεί να έχει αυτό το συγκεκριμένο comic, ώστε να αποκτήσει μια θέση σε αυτή την λίστα, έστω και σε αυτή την χαμηλή θέση; Τέτοιες ιστορίες τις φανταζόμασταν όταν ήμασταν 10 ετών και είχαμε το παράπονο ότι δεν θα τις βλέπαμε ποτέ τυπωμένες σε χαρτί. Να σπάσουν αυτά τα αόρατα σύνορα που χωρίζουν την μια εκδοτική από την άλλη και να βγουν οι πιο αλλοπρόσαλλοι συνδυασμοί, όλοι προς τέρψη των αδηφάγων ματιών μας.

Προφανώς, το ίδιο έκανε και ο John Byrne, μόνο που αυτός είχε την δυνατότητα να πραγματοποιήσει το παιδικό αυτό όνειρο πολλών αναγνωστών. Έτσι, κάπου το 1996 τότε που ήταν πολύ trendy αυτού του είδους τα crossovers, κυκλοφόρησε αυτό το comic, που είχε – και τι δεν είχε! Πέρα από Captain America και Batman, είχε Bucky και Robin, Joker και Red Skull, και φυσικά Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και Ναζί!

Το comic αυτό προσφέρει αγνή διασκέδαση. Σέβεται τους χαρακτήρες του, το ύφος του είναι απλό, δίχως να γίνεται απλοϊκό, είναι απίστευτα καλοδουλεμένο σε όλους τους τομείς. Ένα superhero comic που ξέρει τι είναι και σε ποιους απευθύνεται.

9. ALPHA FLIGHT #1-28
Writer/Artist: John Byrne
Marvel Comics

Μια ομάδα Καναδών superheroes, που είχαν κάνει την πρώτη τους εμφάνιση τους στο UNCANNY X-MEN, με μοναδικό σκοπό να απασχολήσουν τους merry mutants για δυο τεύχη και μετά να ξεχαστούν, μέχρι την επόμενη φορά που ίσως να φαινόντουσαν χρήσιμοι. Επίσης, πόσο συναρπαστικά επικίνδυνος μπορεί να φαίνεται ο Καναδάς, ώστε να χρειάζεται και το δικό του superhero team; Έχοντας, όμως, τον συμπατριώτη τους Byrne στο τιμόνι, η Marvel τους έδωσε τον δικό τους τίτλο, ελπίζοντας για το καλύτερο.

Ο ίδιος ο δημιουργός μπορεί να μην συγκαταλέγει τον τίτλο αυτό μεταξύ των καλύτερων στιγμών της καριέρας του, παρόλα αυτά, επιτρέψτε μου να διαφωνήσω. Είχε την άνεση να κινηθεί ελεύθερα, εφόσον το υλικό ήταν ολόφρεσκο, δίχως το βάρος μιας προϊστορίας, και το έκανε. Πήρε μια ομάδα και, καθώς την ξεκοκάλιζε και την έκανε κομμάτια, έδωσε στους χαρακτήρες προσωπικότητα, κάνοντας τους αναγνώστες να αρχίζουν να ενδιαφέρονται για αυτούς και τις τύχες του. Κατάφερε να κάνει την Heather Hudson, μια γυναίκα δίχως υπερδυνάμεις, τον πιο ενδιαφέροντα χαρακτήρα και τον άξονα αυτής της ομάδας. Και όλα αυτά, ενώ ήταν κάτι σαν side-project. Αξίζει της προσοχής σας; Σαφέστατα!

8. CAPTAIN AMERICA #247-255
Writer: Roger Stern
Co-Plotter/Penciller: John Byrne
Marvel Comics

Σε αυτό το σύντομο πέρασμα του από τον τίτλο αυτό, δεν έγιναν και πολλά κοσμοϊστορικά γεγονότα, με εξαίρεση το #250, στο οποίο ο αγαπητός Cap θέτει υποψηφιότητα για την Προεδρία των ΗΠΑ. Μια ιδέα τόσο προφανής, που είναι άξιο απορίας πως κάποιος δεν την είχε υλοποιήσει ήδη, σε μια ιστορία που δικαιολογημένα έχει μείνει κλασική, ικανή από μόνη της να υποστηρίξει μια θέση σε αυτή την λίστα.

Δεν τελειώνουμε, όμως, εδώ! Πέρα από την υποδειγματική επανάληψη του origin του Captain America, στο τελευταίο τεύχος της συνεργασίας αυτής, με αφορμή την τεσσαρακοστή του επέτειο από την πρώτη του εμφάνιση, έχουμε κάποιες συναρπαστικές superhero ιστορίες, ενώ δεν λείπει και το έντονο στοιχείο του τρόμου σε μια από αυτές. Το σχέδιο του Byrne δεν έχει αγγίξει ακόμα την κορυφή, αλλά το ταλέντο του και η αγάπη για το αντικείμενό του, βγάζουν μια απίστευτη ενέργεια που διαπερνά τις σελίδες.

Σε ένα προσωπικό επίπεδο, η εικόνα ενός Cap αλυσοδεμένου στη πλώρη του πλοίου, στις πρώτες σελίδες του #252, με στοιχειώνει εδώ και περίπου 30 χρόνια! Η παραπάνω δήλωση έγινε, έχοντας πλήρη γνώση του ότι φανερώνω χρόνια.

7. THE SENSATIONAL SHE-HULK #1–8, #31–46, #48-50
Writer/Artist: John Byrne
Marvel Comics

Την αδυναμία που είχε στη Jeniffer Walters δεν μπορούσε να την κρύψει. Της έδωσε μια θέση στους Fantastic Four, έγραψε και σχεδίασε ολάκερο graphic novel με αυτή πρωταγωνίστρια, και όπως λέει και ο όχι-και-τόσο-σοφός-κάποιες-φορές λαός μας, ο έρωτας και ο βήχας δεν κρύβονται. Φυσικό επακόλουθο της σχέσης αυτής, ήταν  η ολόδική της σειρά. Και εκεί που όλοι περίμεναν έναν ακόμα τυπικό superhero comic, σκάει ένα χιουμοριστικό superhero comic!

Αυτό είναι το πιο απρόβλεπτο comic που φέρει την υπογραφή του John Byrne! Η She-Hulk είναι πλήρως συνειδητοποιημένη ότι είναι χαρακτήρας σε comic, έχει άποψη για τα σενάρια και τον δημιουργό της – δίχως να κρύβει τις διαφωνίες της – ο τέταρτος τείχος είναι συντρίμμια και μπάζα και η σάτιρα με κατεύθυνση τις μανιέρες του storytelling είναι άφθονες. Εδώ ο Byrne  δεν χαρίζεται ούτε στον εαυτό του, με τον αυτοσαρκασμό να είναι άφθονος και καυστικός, ειδικά στο πώς αντιγράφει τα όσα αγαπάει.

Δηλαδή, πείτε μου, σε ποιο άλλο comic έχετε δει τους χαρακτήρες να κόβουν δρόμο μέσα από την δισέλιδη διαφημιστική καταχώρηση ενός comic shop;

6. WEST COAST AVENGERS #42-57
Writer/Artist: John Byrne
Marvel Comics

Τέλη των 80s και οι τίτλοι των Avengers δεν ήταν και στη καλύτερη ποιοτικά στιγμή τους. Ειδικά το WEST COAST AVENGERS ήταν ένα καμμένο χαρτί, ένας ξοφλημένος τίτλος, μέχρι που η έλευση του John Byrne από το πουθενά έδωσε όχι μόνο μια κατακόρυφη ποιοτική άνοδο, αλλά και μια από τις καλύτερες ιστορίες AVENGERS όλων των εποχών!

Στο επίκεντρο, το ανορθόδοξο ζεύγος των Vision και Scarlet Witch, του μηχανικού ανθρώπου και της μεταλλαγμένης μάγισσας. Ένα ζευγάρι παραγνωρισμένο, που στα χέρια του John Byrne πέρασε από τις πιο τραγικές στιγμές του. Έχοντας κάνει την έρευνά του στο πλούσιο παρελθόν αυτών των δυο χαρακτήρων, εντοπίζει κενά στη πορεία τους, και ανατρέπει τα πάντα, χωρίς να έχει απώτερο σκοπό το φτηνό σοκ. Υπέροχο, ανθρώπινο characterization, πλούσια πλοκή γεμάτη subplots, σε μια ιστορία που έχει πολλές αναφορές σε παλαιότερες ιστορίες – που, παρόλα αυτά, δεν την βαραίνουν. Όσοι είχαν μεγαλώσει με αυτούς τους χαρακτήρες, αναμφίβολα ένιωσαν μια ένοχη συγκίνηση, σε αυτή γοητευτικά βίαιη κατάρρευση τους.

5. THE MAN OF STEEL #1–6
Writer/Artist: John Byrne
DC Comics

Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 ήταν ένας από τους πιο παλαιούς, δημοφιλείς και αγαπητούς χαρακτήρες των αμερικάνικων comics, με απίστευτα πλούσια ιστορία, ενώ κατείχε ικανότητες και δυνάμεις επιπέδου μυθολογικού θεού. Όριζε πολλά από τα superhero στερεότυπα, έχοντας συντάξει το βιβλίο των άγραφων κανόνων και πολλοί τον θεωρούν ένα περιφερόμενο κλισέ, ενδεδυμένο με κολάν και την πάντα απαραίτητη κάπα. Μήπως είχε φτάσει η στιγμή που έπρεπε να γίνει ένα φρεσκάρισμα;

Οι αλλαγές που έκανε ο John Byrne ήταν ριζικές, χωρίς, όμως, να αγγίζει την ουσία του Superman, καθαρίζοντας το τοπίο από οτιδήποτε θεωρούσε περιττό. Ο νέος Superman ήταν – ας μου το επιτρέψετε – ένας πιο ανθρώπινος, λιγότερο ισχυρός ήρωας, που δεν μπορεί πλέον να κινεί πλανήτες με την δύναμη του. Αλλά ο Byrne δεν έμεινε μόνο εκεί. Έσπρωξε προς την λήθη την παλαιότερη ταυτότητα του ως Superboy, όπως επίσης την Supergirl, τα κατοικίδια και οποιονδήποτε άλλο επιζώντα του Krypton και για πρώτη φορά γνωρίσαμε τον Clark Kent ως κανονικό χαρακτήρα, και όχι ως την μυστική ταυτότητα του Superman. Οι αλλαγές δεν περιορίστηκαν εκεί, με τον Lex Luthor μετατρέπεται από τρελό επιστήμονα σε αδίστακτο επιχειρηματία και την Lois Lane να είναι μια δυναμική δημοσιογράφος, και όχι μια κραυγή βοήθειας με φουστάνια..

To reboot δεν περιορίστηκε σε αυτά, αλλά αν αναφέρω όλα όσα άγγιξε θα φάω πολύ χώρο από αυτό το post. Για το μεγαλύτερο μέρος τουλάχιστον μιας γενιάς αναγνωστών, ο Superman του Byrne εκπροσωπεί την ιδανική ενσάρκωση του χαρακτήρα, αυτή με την οποία μεγάλωσαν. Το ρίσκο ήταν μεγάλο, μα το αποτέλεσμα το δικαιολογεί απόλυτα.

4. JOHN BYRNE’S NEXT MEN #0-30
JOHN BYRNE’S NEXT MEN vol.2 #1-9, #40-44
Writer/ Artist: John Byrne
Dark Horse / IDW

Μετά την φυγή του από το X-Office στις αρχές των 90s, όπου στη σύντομη παραμονή του κατείχε τον ρόλο του scripter, ο Byrne βρήκε ένα καινούριο σπίτι στην Dark Horse. Μια εταιρία που ήταν η ιδανική λύση για creator owned δουλειές, οι οποίες δε μπορούσαν να κατηγοριοποιηθούν κάτω από την ταμπέλα του alternative. Από τα projects που είδαν το φως τότε, αυτό που αξίζει της προσοχής μας είναι αναμφίβολα το NEXT MEN. Ένας άνθρωπος που ήταν ο “mister fix-it” για πολλούς, δημιούργησε για πρώτη φορά κάτι καθαρά δικό του.

Μια ομάδα πέντε νέων που έχουν μεγαλώσει σε μια εικονική πραγματικότητα, απελευθερώνονται από αυτή και έρχονται αντιμέτωποι για πρώτη με τον αληθινό κόσμο, ανακαλύπτοντας παράλληλα ότι έχουν υπερδυνάμεις. Τα πράγματα δεν είναι ρόδινα, με τις νέες αυτές ικανότητες τους να έχουν αρνητικές επιπτώσεις, όχι μόνο στους ίδιους, αλλά και στις μεταξύ τους σχέσεις. Προσπαθούν να προσαρμοστούν στον νέο για αυτούς κόσμο, μαθαίνοντας τους εαυτούς τους και τον λόγο ύπαρξης τους, ενώ συνεχίζουν να πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης.

Ρεαλισμός και μοντέρνα προσέγγιση, σε ένα superhero comic με έντονο το στοιχείο της επιστημονικής φαντασίας και το αγαπημένο time traveling του δημιουργού να κάνει και πάλι την εμφάνιση του. Σενάριο που ξεκινάει σχετικά απλά και σύντομα εξελίσσεται σε κάτι πιο περίπλοκο και φιλόδοξο, με ενδιαφέροντες χαρακτήρες όχι μόνο στους πρώτους ρόλους, αλλά και στους δεύτερους. Σχεδιαστικά, αποτελεί μια από τις καλύτερες στιγμές του Byrne, αν και κάποιους τους ξένισε η επιλογή του καλλιτέχνη να αναλάβει ο ίδιος τα μελάνια, θεωρώντας το αποτέλεσμα αδύναμο.

Η σειρά έκανε ένα διάλειμμα μετά το #30 που, ενώ αρχικά προοριζόταν για κάποιους μήνες, η κατάρρευση της αγοράς των comics στα μέσα της δεκαετίας του ’90, το παράτεινε για σχεδόν δυο δεκαετίες. Πρόσφατα, το JBNM βρήκε ένα νέο σπίτι στην IDW, όπου ολοκληρώθηκε, ακολουθώντας μια διαφορετική κατεύθυνση, αλλά διατηρώντας τη συνέπεια του στους χαρακτήρες και στο ύφος.

Άξια αναφοράς είναι το αρχικό λογότυπο, που μοιάζει σαν να γράφει “NOT X-MEN”, και η στήλη αλληλογραφίας της πρώτης σειράς στη Dark Horse, όπου ο Byrne ήταν ανοικτός σε διάλογο με τους αναγνώστες, καταθέτοντας την άποψη του για μια πολυσυζητημένη περίοδο, όπου στα αμερικάνικα comics η εικόνα είχα αντικαταστήσει την ουσία και το γρήγορο κέρδος ήταν το ζητούμενο, τόσο από δημιουργούς, όσο και από “fans”.

3. OMAC #1-4
Writer/Artist: John Byrne
DC Comics

Ο Byrne ουδέποτε έκρυψε την αγάπη που είχε για το έργο του Jack Kirby. Τον συγκαταλέγει μεταξύ των επιρροών του, εκθειάζοντας το ύφος και το σχέδιο του με την πρώτη ευκαιρία. Αναβίωσε το ξεχασμένο αυτό comic του αγαπημένου του δημιουργού, προϊόν της παραμονής του Kirby στην DC κατά την διάρκεια της δεκαετίας του ’70, με πρωταγωνιστή των Buddy Blank, ή αλλιώς OMAC (One Man Army Corps). Ένας χείμαρρος ιδεών, μια ιστορία με προβλέψεις για το μέλλον, από έναν αχαλίνωτο Jack Kirby, με όλα τα θετικά και αρνητικά.

Σεβόμενος απόλυτα όλα όσα κληρονόμησε, ο Byrne χάραξε την δική του καθαρά πορεία, αλλάζοντας τα πάντα, δίχως να ακυρώνει τα όσα έχουν προηγηθεί. Λάτρης των ιστοριών επιστημονικής φαντασίας, χρησιμοποίησε το ταξίδι στο χρόνο ως plot device, και με μαεστρία κατάφερε να πλάσει μια συναρπαστική, κάπως εγκεφαλική, ιστορία. Μελετημένο σενάριο, προσβάσιμο, όμως, για όσους δεν κατέχουν από χρονικά παράδοξα, με έναν ανθρώπινο πρωταγωνιστή, που συνεχώς επαναπροσδιορίζει την σχέση του με το περιβάλλον και το τι θεωρεί πραγματικότητα.

Σχεδιαστικά, είναι πιθανότατα η καλύτερη στιγμή του John Byrne. Ασπρόμαυρο σχέδιο που βοηθάει να αναδειχθούν οι λεπτομέρειες, από έναν καλλιτέχνη που φαίνεται να είναι πλέον απόλυτα σίγουρος για τις ικανότητες του. Είναι κρίμα πραγματικά αυτό το υπέροχο comic να είναι τόσο παραγνωρισμένο.

2.UNCANNY X-MEN #108, #109, #111–143
Writer: Chris Claremont
Co-Plotter/Penciller: John Byrne
Marvel Comics

Αυτό που έγινε με το run των Claremont/Byrne, μπορώ να το παρομοιάσω μέχρι ενός σημείου με αυτό των Lee/Kirby στο FANTASTIC FOUR. Όταν ο Byrne ανέλαβε το σχέδιο, διαδεχόμενος τον Dave Cockrum, ο τίτλος μόλις είχε αρχίσει και πάλι να περπατάει, μετά από μια μακροχρόνη απουσία. Οι περισσότεροι χαρακτήρες ήταν φρέσκοι, γεμάτοι μυστήριο και δυνατότητες και οι Claremont/Byrne απλώς προσπαθούσαν να βγάλουν έναν αξιοπρεπές μηνιαίο comic. Έχοντας αντιληφθεί ότι σύντομα είχαν κερδίσει την εκτίμηση του κοινού, η φιλοδοξία τους οδήγησε σε ιστορίες επικών διαστάσεων, τοποθετώντας τα θεμέλια για ένα franchise που καλά κρατεί μέχρι σήμερα. Θέλετε και name-dropping; Καλώς. Τα DARK PHOENIX SAGA και DAYS OF FUTURE PAST αρκούν, πιστεύω.

Όσο για την συμμετοχή του στο σενάριο και την κατεύθυνση του τίτλου, αυτή δεν ήταν αμελητέα. Αν ο Wolverine έχει γίνει household name και επιτομή του μυστηριώδους cool αντί-ήρωα, οφείλεται στην επιμονή του να μην φάει σουτ από την ομάδα, ενώ η Kitty Pryde, μια από τις πλέον αγαπημένες X-Women, χρωστάει σε μεγάλο μέρος της γέννησης της σε αυτόν. Μετά την αποχώρηση του, ο Claremont βρέθηκε και πάλι μόνος, με μια αμηχανία να υπάρχει στις σελίδες.

Για τον Byrne, ο τίτλος αυτός αποδείχθηκε μεγάλο σχολείο. Το σχέδιο του έχει αδυναμίες, αλλά ο ρυθμός βελτίωσής του είναι σταθερός και εντυπωσιακός. Η ενέργεια που βγάζουν οι σελίδες είναι απίστευτη, φανερώνοντας έναν σχεδιαστή που είναι σίγουρος για τις δυνατότητες του – ψάχνεται, όμως, ακόμα στο πως θα τις ακονίσει, θέλοντας να εντυπωσιάσει με τον πιο δυναμικό τρόπο.

Τέλος, σε ένα προσωπικό – πάλι – επίπεδο, οφείλω να ομολογήσω ότι θεωρώ πολύ τυχερό τον δεκατριάχρονο εαυτό μου, που ένιωσε τον εγκέφαλο του να σκάει, όταν διάβασε για πρώτη φορά το DARK PHOENIX SAGA (από τις εκδόσεις Μαμούθ, βεβαίως-βεβαίως), έχοντας σχεδόν πλήρη έλλειψη γνώσης για το τι είναι X-Men και τι ρόλο παίζουν.  Αναγνωστική εμπειρία που διαμορφώνει γούστα, όχι αστεία.

1. FANTASTIC FOUR #232-293
Writer/Artist: John Byrne
Marvel Comics

Προσωπικά, το UNCANNY X-MEN που βρίσκεται στη προηγούμενη θέση, η καρδιά μου το τοποθετεί σε αυτήν εδώ. Αν θέλω, όμως, να είμαι αντικειμενικός, οφείλω να βάλω το ογκώδες αυτό run σε αυτή την θέση, παραβλέποντας το προσωπικό μου γούστο, για την καλύτερη δική σας πληροφόρηση.

Το ότι είναι ογκώδες το ανέφερα ήδη, δείγμα μιας εποχής που όταν ένας άνθρωπος είναι επαγγελματίας και σέβεται αυτό που κάνει (όπως και το κοινό του), βάζει το κεφάλι κάτω, παραδίδοντας σταθερά κάθε μήνα μια ιστορία, ενώ παράλληλα εργάζεται και σε έναν δεύτερο τίτλο. Δίχως fill-in artists, δίχως καθυστερήσεις. Αυτό είναι που λένε οι φίλοι μας οι Αμερικάνοι “work ethics”, κάτι που αμφιβάλλω για το κατά πόσο υπάρχει πλέον στη σημερινή βιομηχανία των comics.

Αυτό, όμως, το επίτευγμα αρκεί για να βάλει το FF στην κορυφή; Φυσικά και όχι! Η σειρά αυτή ήταν πλέον κουρασμένη και είχε χάσει την αίγλη της. Ο Byrne πιθανότατα αποφάσισε ότι αυτό το “The World’s Greatest Comic Magazine” που αναγραφόταν σε κάθε εξώφυλλο, έπρεπε να χαίρεται της αντίστοιχης υποστήριξης από το περιεχόμενο. Και καθώς ήταν στα ντουζένια του, το έκανε. Οι ιστορίες έγιναν και πάλι συναρπαστικές και με αέρα φρεσκάδας, οι χαρακτήρες και οι μεταξύ τους σχέσεις απέκτησαν ξανά ενδιαφέρον και ειδικά η αναβάθμιση της Invisible Girl σε Invisible Woman δεν είχε να κάνει τόσο με την ηλικία, όσο με την θέση και τον ρόλο της στην ομάδα, καθώς έγινε το πιο ισχυρό μέλος της.

Μέσα σε αυτά τα 60 τεύχη, δεν υπήρξε κάποια σημαντική πτυχή της ιστορίας των FF που να ξέφυγε από το άγγιγμα του Byrne. Ο ίδιος άφησε το στίγμα του και αποχώρησε όταν πλέον είχε κουραστεί. Η κληρονομιά του, ένα από τα καλύτερα κλασσικά superhero comics, όχι μόνο της δεκαετίας του ’80, αλλά όλων των εποχών.