TOP 100 OF THE 00s: 8. BLANKETS

Writer/Artist: Craig Thompson
Top Shelf

Ζούμε σε μια εποχή που κατακλυζόμαστε από την τεχνολογία, που οι ρυθμοί είναι εξοντωτικοί. Και όλοι ψάχνουν για το πρωτότυπο, το ανήκουστο, την πιο φοβερή ιστορία, την πιο εντυπωσιακή. Και μέσα σε αυτή την άσκοπη φασαρία, που και που ακούς μια ήρεμη, απαλή φωνή. Μια τέτοια φωνή είναι και το BLANKETS…

Το έργο αυτό των 600 σελίδων είναι αυτοβιογραφικό. Ο ήρωας, ο Craig Thompson, ζει με τον αδερφό του, Phil, μέσα σε μια αυστηρή χριστιανική οικογένεια. Προσπαθεί να επιβιώσει, σε ένα περιβάλλον που του δείχνει μόνο σκληρότητα και βία, αφού πέφτει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης από το αγόρι που τους έκανε baby-sitting, πιέζεται από τους φανατικούς γονείς του και χλευάζεται από τον απάνθρωπο σχολικό περίγυρο. Μόνη του παρηγοριά, η πίστη του στο Θεό, τα όνειρα και η Tέχνη. Σε μια κατασκήνωση μελέτης της Βίβλου, ο Craig γνωρίζει μια, εξίσου δυσλειτουργική με εκείνον, έφηβη, τη Raina. Αρχίζει τότε μια τρυφερή σχέση, που ανθεί όταν, με πολλούς κόπους, ο Craig την επισκέπτεται σπίτι της. Σε αυτό το ταξίδι, η έλξη ανάμεσά τους μεγαλώνει και μαζί ανακαλύπτουν τον έρωτα και τη σεξουαλικότητά τους. Αυτή η σχέση και η εξέλιξή της θα αποτελέσουν το έναυσμα για τον Craig να δει τη ζωή του καθαρά, να δει τον εαυτό του μέσα στον κόσμο και να πάρει τις αποφάσεις του.

Εξακόσιες σελίδες για να πάρει ένας άνθρωπος μια απόφαση; Τί σημασία έχει, στ’ αλήθεια; Κάθε ιστορία μιλάει πάντα για κάποιον που έκανε ένα ταξίδι και κατέληξε διαφορετικός απ’ ότι ξεκίνησε. Αυτό μπορεί να πάρει εξακόσιες σελίδες, εξακόσια χρόνια, ένα λεπτό. Για τον ήρωα, αυτή η πορεία είναι τόσο επίπονη, που την απεικονίζει με την ανάβαση από το σπήλαιο της “Πολιτείας” του Πλάτωνα. Για τον ίδιο, το σπήλαιο είναι η φυλακή της ζωής του.

Ο Thompson ακολουθεί έναν εσωτερικό ρυθμό στην αφήγησή του και σε πλήρη αρμονία με το σχέδιο. Κατορθώνει, έτσι, να μιλήσει για τα μεγάλα ζητήματα της ζωής, τα οποία πραγματεύεται. Μιλά για την αγάπη, για το πρώτο ερωτικό σκίρτημα και τη σεξουαλικότητα. Μιλά για την οικογένεια και τη σύγκρουση μαζί της. Μιλά για το σκληρό δρόμο της ωριμότητας, για την Τέχνη και τη Θρησκεία. Αγγίζει όλα αυτά τα θέματα και τίποτα. Θέλει απλά να πει μια ιστορία, έχει ανάγκη να μοιραστεί τη δική του ιστορία με το μόνο τρόπο που ξέρει. Ίσως γι’ αυτό η αφήγηση δεν έχει κάποια γραμμικότητα, καθώς ο Thompson δε διστάζει να κάνει πολλούς αναχρονισμούς και προλήψεις (flashback και flashforward, εννοώ αλλά πάσχω από επαγγελματική διαστροφή). Ακολουθεί το νήμα των αναμνήσεών του και των σκέψεών του. Λέει την ιστορία, πότε με εικόνες και λόγια, πότε με τη φαντασία και το όνειρο, πότε με την ακινησία και το άσπρο του χιονιού.

Αυτό το άσπρο μπορεί να τον ώθησε να μη βάλει χρώμα στο σχέδιό του. Ο Thompson επιχείρησε ένα ενδιαφέρον πείραμα. Από τη μία, χρησιμοποίησε το δυναμισμό και την απλότητα του cartoon. Για παράδειγμα. η Raina έχει αποδοθεί με αδρές γραμμές, κάνοντας τη τελικά να μοιάζει με όλα εκείνα τα κορίτσια που υπήρξαν η πρώτη αγάπη κάποιου. Από την άλλη, επένδυσε με λεπτομέρεια την απεικόνιση. Τα panels του είναι γεμάτα με σχεδιαστικές λεπτομέρειες που δεν είναι εκεί “για ομορφιά”, αλλά λένε και αυτές μια ιστορία. Ποιό παράδειγμα να πρωτοθυμηθώ; Μια από τις αγαπημένες μου σκηνές στο comic είναι αυτή που ο Craig και η Raina βρίσκονται μαζί σ’ ένα δωμάτιο και μιλούν για τον πόθο και τον πειρασμό. Και ακόμη και αν ο ένας είναι στη μια άκρη του δωματίου και ο άλλος στην άλλη, τα word balloons, με κάποιον τρόπο, προσεγγίζουν το ένα το άλλο, φέρνοντας τους ήρωες πιο κοντά απ’ ότι είναι στην πραγματικότητα. Γενικά, το σχέδιο του Thompson θυμίζει τον David B. και το EPILEPTIC (στο 100 της λίστας μας) χωρίς, όμως, τα μελάνια του να είναι τόσο βαριά, όσο αυτά του Γάλλου δημιουργού. Ο Thompson εξαντλεί τα όρια που του δίνει το Μέσο, τραβά στα άκρα το στυλ και το ύφος του, μπλέκει σχολές και είδη, όπως στο σημείο που από το στόμα του ξεπηδούν κυβιστικοί δαίμονες. Μέσα σε όλα αυτά και οι κουβέρτες του τίτλου, που ξεδιπλώνονται και γίνονται μέρος του layout, με τους ήρωες της ιστορίας να ζουν μέσα στα σχέδια της κουβέρτας. Ενδιαφέρον είναι ότι η κουβέρτα που χαρίζει η Raina στον Craig, είναι αυτή που υπάρχει και στο GOODBYE CHUNKY RICE, στο οποίο ο δημιουργός αφηγείται την ίδια ιστορία (;) με ήρωες μια χελώνα και μια ποντικίνα.

Όχι άδικα, λοιπόν, ο Thompson βραβεύτηκε το 2004 με το βραβείο Harvey καλύτερου καλλιτέχνη και με βραβεία Eisner, για τον ίδιο ως writer/artist, καθώς και για το το BLANKETS, ως καλύτερο graphic album. Και φυσικά, καθόλου, μα καθόλου τυχαία δε βρίσκεται στη πρώτη δεκάδα των δικών μας προτιμήσεων. Το BLANKETS είναι ένα μνημειώδες έργο, ήδη κλασικό, παρ’ όλο που έχουν περάσει μόλις έξι χρόνια από την κυκλοφορία του. Όχι μόνο καταφέρνει να πει μια ιστορία με αριστουργηματικό τρόπο, αλλά εμφανίζει μια άποψη πάνω στην Τέχνη των comics. Ο Craig Thompson οραματίστηκε και επένδυσε κόπο και χρόνο -λέγεται πως δούλευε το BLANKETS για 4 χρόνια- και μέσα από αυτό, πήγε το Μέσο πιο μπροστά και τους έδωσε νέα πνοή.

(Βασιλεία Βαξεβάνη)

Το σχόλιο του Craig Thompson για την παρουσία του comic του στη δεκάδα του Top 100:
“While working on Blankets, I worried that urban and/or secular readers wouldn’t be able to relate to the sheltered childhood of a rural midwesterner. So it’s been an incredible surprise and honor that not only audiences from American cities have identified with the book, but from countries all over the world. Thank you so much!”