MEZOLITH

Story: Ben Haggarty
Art: Adam Brockbank
DFC

Το MEZOLITH είναι μια συλλογή από ιστορίες της προϊστορικής εποχής. Παρ’ όλο που αποτελείται από μικρές ιστορίες, υπάρχει ένα κοινό σημείο, καθώς στο κέντρο βρίσκεται ένα μικρό αγόρι, ο Poika.

Ο Poika βιάζεται να μεγαλώσει και να πάρει τη θέση του ανάμεσα στους άνδρες της προϊστορικής κοινωνίας του. Και όπως κάθε αγόρι που βιάζεται, βρίσκεται μπλεγμένο. Με αφορμή αυτή την πρώτη ιστορία, ξετυλίσσονται άλλες με τερατώδη μωρά, υπέροχες νεραϊδένιες γυναίκες και τρομαχτικές μάγισσες. Ένας φανταστικός κόσμος, που μπλέκεται με το δικό μας με έναν μαγευτικό τρόπο.

Ο Ben Haggarty είναι storyteller, αφηγητής παραμυθιών, ο πρωτεργάτης της Τέχνης της αφήγησης στην Ευρώπη, ένας από τους καλύτερους αφηγητές στον κόσμο και φυσικά το είδωλό μου. Γι’ αυτό και με το MEZOLITH παραδίδει μαθήματα storytelling. Ο ρυθμός είναι υπέροχος, δεν υπάρχει τίποτα, μα τίποτα περιττό. Έτσι λέγονται οι ιστορίες, δεν έχω κάτι να προσθέσω.

Ο Adam Brockbank μπαίνει για πρώτη φορά στο χώρο των comics. Το σχέδιο του είναι ρεαλιστικό, χωρίς να θυμίζει κολάζ από φωτογραφίες, και θες να το εξερευνήσεις. Τα πρόσωπα είναι ξεχωριστά, με χαραγμένη στα χαρακτηριστικά τους την προσωπικότητά τους. Τα panels γεμάτα και ολοζώντανα, τα χρώματα φωτεινά. Αποδίδει με τον καλύτερο τρόπο τις ιστορίες και οι δύο δημιουργοί φτιάχνουν μαζί ένα αρμονικό σύνολο.

Είναι 19 Δεκεμβρίου 2009, πρωί, στην όμορφη αλλά και ψυχρή αίθουσα της Ακαδημίας Αθηνών. Το θέμα των ομιλιών είναι η μαγεία και ο μεταφυσικός κόσμος στα παραμύθια, στα πλαίσια του “Φεστιβάλ Αφήγησης”, που διοργάνωσε στην Αθήνα το Κέντρο Μελέτης και Διάδοσης Μύθων και Παραμυθιών. Και έρχεται η σειρά του Ben Haggarty. Κοιτά απαξιωτικά το podium και μας ρωτά: “Can you hear me?”. Πώς ήταν δυνατόν να μην ακούσεις το θηριώδη Εγγλέζο που με τη φωνή και τη παρουσία του γέμισε την αίθουσα;

Παρόλο που στο χώρο της αφήγησης, ο Ben Haggarty είναι από τους αναβιωτές της αφηγηματικής τέχνης και ένας ζωντανός θρύλος, λίγοι είναι αυτοί που ξέρουν ότι ασχολείται με τα comic. Είχα τη χαρά και την ευτυχία να κάτσω μαζί του για έναν καφέ και να συζητήσω για το MEZOLITH, αλλά και για τα comics γενικά.

– Ποια είναι η σχέση της αφήγησης με την εικόνα;

Μεγάλη, αφού στην πραγματικότητα σκεφτόμαστε με εικόνες. Ας μην ξεχνάμε ότι από τα πρώτα πράγματα που έκανε ο άνθρωπος, ενώ ακόμα ήταν στις σπηλιές, ήταν να ζωγραφίσει τις συνήθειές του. Είχε ανάγκη να δώσει εικόνα στο λόγο.

– Όπως τα παιδικά βιβλία;

Ναι, αν και πολλά είναι απλά απαράδεκτα. Ο εικονογράφος είναι συχνά το μεγάλο όνομα, έχει ατζέντη και πληρώνεται πολλά. Ρίχνει μια ματιά στην ιστορία και χωρίς να συνεννοηθεί με τον συγγραφέα ζωγραφίζει ό,τι θέλει. Φωτεινή εξαίρεση το WHERE THE WILD THINGS ARE, όπου το σχέδιο υπηρετεί με άψογο τρόπο την ιστορία.

– Μια ιστορία μπορεί να ειπωθεί χωρίς λόγια, μόνο με εικόνες;

Μια σειρά από εικόνες λέει μια ιστορία. Αυτό συμβαίνει για παράδειγμα στις πρώτες σελίδες του MEZOLITH, όπου εκτυλίσσεται ένα κυνήγι αγριογούρουνου χωρίς λόγια.

– Με το MEZOLITH αποφασίσατε να μιλήσετε για μια δύσκολη εποχή, την προϊστορική.

Αυτό ήταν ένα δύσκολο σημείο. Έχω μια εμμονή με την παλαιολιθική εποχή, είναι η ρίζα την οποία με λαχτάρα εξερευνώ. Επομένως, εγώ ήξερα για την εποχή, την είχα δει, είχα φανταστεί τα πάντα. Οι αναγνώστες, όμως, δεν ήταν εξοικειωμένοι. Έτσι έπρεπε να δημιουργήσω τις συνθήκες για να πω μια ιστορία. Σ’ όλη μου τη ζωή, διοργανώνω φεστιβάλ αφήγησης μόνο και μόνο για να μαζέψω κόσμο σ’ ένα περιβάλλον κατάλληλο για να ειπωθούν ιστορίες. Πώς καταφέρνεις κάτι τέτοιο στο comic; Δημιούργησα, έτσι, το κατάλληλο περιβάλλον ώστε οι ήρωες να πουν τις δικές τους ιστορίες.

– Ποια είναι η σχέση storyteller και illustrator;

Πρέπει να είναι μια σχέση κατανόησης. Ο storyteller έχει τη φαντασία, λέει την ιστορία, φαντάζεται τις σκηνές. Ο illustrator πρέπει να συλλάβει αυτή τη νοητική εικόνα, να την αποτυπώσει. Είδα κάποτε οδηγίες του Alan Moore. Σελίδες ολόκληρες για ένα panel. Ο illustrator είπε ότι ένιωθε σαν να του είχε εξηγήσει κάποιος πώς παίζεται το ποδόσφαιρο και μετά να τον έβαλε να παίξει σε ένα μικρό δωμάτιο.

Στο MEZOLITH με τον Adam δουλέψαμε πολύ καλά. Δούλευε πολύ καιρό σε storyboards για το Hollywood και δεν τον ενοχλούσε να παίρνει οδηγίες. Αυτός ήταν, μάλιστα, που ζητούσε περισσότερες πληροφορίες. Με έπαιρνε τηλέφωνο και με ρωτούσε: “Ναι, είναι εκεί. Τι ώρα είναι; Πώς είναι ο καιρός; Τι εποχή είναι;”. Με πίεζε να δω πιο καθαρά την εικόνα και αυτό ήταν πολύτιμο.

– Υποστηρίζετε, λοιπόν, ότι ο storyteller είναι πιο σημαντικός;

Θα σου πω κάτι. Υπάρχει μια αφηγηματική τέχνη, το kavad, όπου ένας αφηγητής λέει μια ιστορία ξεδιπλώνοντας εικόνες που υπάρχουν σε ένα κουτί. Αν κατά τη διάρκεια της αφήγησης ο αφηγητής απομακρυνθεί από το kavad, τα παιδιά θα μείνουν κολλημένα στην εικόνα ενώ οι μεγάλοι θα κοιτούν τον αφηγητή.

Ξέρεις, λοιπόν, τι είναι πιο σημαντικό. Η ίδια η ιστορία είναι πιο σημαντική. Ό, τι γίνεται, ό, τι λέγεται, ό,τι σχεδιάζεται οφείλουν να υπηρετούν την ιστορία.

– Ποια είναι τα αγαπημένα σας comics;

Διαβάζω από παιδί comics, ξεκινώντας από τα κλασικά ευρωπαϊκά comic, Asterix κτλ. Αυτός είναι και ο λόγος που αγαπώ το ευρωπαϊκό format το οποίο επέλεξα για το MEZOLITH. Είμαι μεγάλος θαυμαστής του Alan Moore, θεωρώ ότι είναι από τους καλύτερους αφηγητές. Δε μου αρέσουν πολύ τα super-hero comics, προτιμώ τα graphic novels. Από τα πιο πρόσφατα comic που απήλαυσα πολύ ήταν το LOVE AND ROCKETS.

Με την ευγενική μεσολάβηση του Ben, είχα την ευκαιρία να μιλήσω τηλεφωνικά με τον Adam Brockbank.

– Ποια είναι η σχέση σας με τα comics;

Είμαι μεγάλος θαυμαστής. Από μικρός διάβαζα ασπρόμαυρα reprints κλασικών αμερικάνικων comics. Λάτρευα τον Hulk και τους Fantastic Four. Είχα μεγάλη αδυναμία στη δουλειά του Kirby. Από τότε, όμως, αυτό που με τράβαγε ήταν το σχέδιο, όχι η ίδια η ιστορία.

– Ποια είναι η σχέση μεταξύ storyteller και artist;

Για να βγει ένα καλό αποτέλεσμα η σχέση πρέπει να είναι αρμονική. Και όταν λέω καλό αποτέλεσμα, εννοώ ότι δε θα πρέπει να νιώθεις το διαχωρισμό ανάμεσα στην ιστορία και το σχέδιο. Οι εικόνες δεν επιτρέπεται να λένε τις δικές τους ιστορίες. Η ιστορία είναι μια και ο αναγνώστης θα πρέπει να έχει την αίσθηση ότι αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος να ειπωθεί αυτή η ιστορία.

– Το MEZOLITH είναι το πρώτο σας comic;

Αυτό αληθεύει.

– Εντυπωσιακή δουλειά.

Ευχαριστώ. Έχω ένα μυστικό. Δουλεύοντας σε storyboards για ταινίες του Hollywood, η τέχνη μου ωρίμασε και ανέπτυξα τις δυνατότητές μου στα κρυφά. Στην πραγματικότητα, όταν κάνεις ένα storyboard, φτιάχνεις ένα comic, μια σειρά από εικόνες που λένε μια ιστορία. Επίσης, έμαθα να δουλεύω με αυστηρά deadlines και οδηγίες.

– Πώς ήταν η συνεργασία με τον Ben Haggarty;

Με τον Ben είμαστε χρόνια φίλοι και έχουμε την άνεση να περνάει ιδέες ο ένας στον άλλο. Το καλό είναι ότι και οι δύο εμμένουμε στις λεπτομέρειες. Ο Ben είχε ήδη μια ολόκληρη βιβλιοθήκη με πληροφορίες για την παλαιολιθική περίοδο και ήταν έτοιμος να απαντήσει σε ό,τι χρειαζόμουν.

– Και ήταν εύκολη αυτή η διαδικασία;

Είμαι υποστηρικτής της έρευνας. Όταν δούλευα στο HARRY POTTER, υπήρχε ένας ερευνητής με πλήρες ωράριο και μια ενημερωμένη βιβλιοθήκη. Δεν είναι, όμως, μόνο αυτή η έρευνα στη βιβλιοθήκη, αλλά στην πραγματική ζωή. Για παράδειγμα, για την ιστορία με τους κύκνους, βγήκα έξω και παρατήρησα τους κύκνους. Και αυτό είναι κάτι που μου αρέσει όταν κάνω comics, το ότι μπαίνω στη διαδικασία να δω τον κόσμο γύρω μου πιο προσεκτικά.

– Ποιό ήταν το πιο δύσκολο κομμάτι της δουλειάς αυτής;

Νομίζω ότι με δυσκόλεψε αρκετά η ιστορία “Missing”, γιατί εκτυλισσόταν όλη στο χιόνι. Και αντίθετα με αυτό που πιστεύουμε, το χιόνι δεν είναι απλά άσπρο, έχει ζωή.

– Ποιά η αγαπημένη σου ιστορία από αυτή τη συλλογή;

Είναι όλο μια συνεχόμενη και αδιάσπαστη ιστορία, με ένθετες ιστορίες. Αν έπρεπε να διαλέξω, θα έλεγα ότι με ενθουσίασε η ιστορία με τους κύκνους. Σα μικρό παιδί, έβαζα τον Ben να μου τη λέει και να μου την ξαναλέει.

Ευχαριστώ και τους δύο δημιουργούς για το χρόνο τους. Και τους ευχαριστώ για την ευχάριστη έκπληξη που ήταν το MEZOLITH.