TOP 100 OF THE 80s: 50-41

50. A LIFE FORCE
Writer/Artist: Will Eisner
Kitchen Sink Press

Για πολλούς αναγνώστες και κριτικούς, το A LIFE FORCE είναι ίσως το κορυφαίο graphic novel του αείμνηστου Will Eisner. Θεματικά και αισθητικά, είναι πολύ κοντά στα A CONTRACT WITH GOD και DROPSIE AVENUE, αλλά δεν πάσχει ούτε από την αποσπασματικότητα του πρώτου, ούτε από την υπερβολικά διδακτική διάθεση του δεύτερου.

Η ιστορία μιλά για τον Jacob Shtarkah, έναν εβραίο ξυλουργό που έχει μείνει χωρίς δουλειά και προσπαθεί να επιβιώσει, την εποχή της μεγάλης ύφεσης, σε μια φτωχή γειτονιά του Bronx, αντλώντας δύναμη από τα πιο μικρά και, φαινομενικά, ασήμαντα πράγματα, αλλά και αναβιώνοντας άλλα, πολύ πιο σημαντικά, τα οποία έμοιαζαν χαμένα για χρόνια.

Τρυφερό, βαθύτατα ανθρώπινο, αλλά και αρκετά καυστικό εκεί που πρέπει (και όσο πρέπει), με τις γνωστές αρετές που έχει πάντα το απαράμιλλο storytelling του Eisner, το A LIFE FORCE είναι ένα comic που, αν το διαβάσεις σε μικρή ηλικία, μπορεί να σε κάνει να σκεφτείς και αν το διαβάσεις σε μεγαλύτερη, μπορεί να σε κάνει να ξυπνήσεις…

(Δημήτρης Σακαρίδης)

49. WEIRDO
Writers: Various
Artists: Various
Last Gasp

Οι αρχές των 1980s έβρισκαν τον Robert Crumb στην έξοδο ενός τούνελ, το οποίο, την περασμένη δεκαετία, τον είχε αποπροσανατολίσει σε σχέση με τους δημιουργικούς στόχους του και τη συνεπαγόμενη εσωτερική ειρήνη του. Ήταν το Φθινόπωρο του 1980, όταν του ήρθε, ξαφνικά, η λυτρωτική ιδέα ενός νέου περιοδικού, μιας ανθολογίας στα πρότυπα εκδόσεων όπως τα MAD, HELP!, PANIC και HUMBUG, με τα οποία και είχε μεγαλώσει.

Κάπως έτσι γεννήθηκε το WEIRDO, μία ανθολογία σε μέγεθος magazine, που περιελάμβανε ιστορίες comics (στο δίπολο εξομολογήσεων και κοινωνικής κριτικής), photo-funnies βασισμένων στις σεξουαλικές φαντασιώσεις του Crumb (και ταυτόχρονα ειρωνικά διαποτισμένων με την αισθητική των κοριτσίστικων φωτορομάντζων), αλλά και πρόζας, letter columns και διάσπαρτου art.

Το WEIRDO κράτησε από το 1981 έως και το 1993, χρονικό διάστημα στο οποίο εκδόθηκαν 28 τεύχη. Σήμερα, 18 χρόνια μετά το τέλος της, η επιρροή αυτής της ανθολογίας στο χώρο των ανεξάρτητων comics, παραμένει αντιστρόφως ανάλογη των τότε χαμηλών πωλήσεών της. Οι Peter Bagge, Charles Burns, Daniel Clowes, Kim Deitch, Julie Doucet, Gilbert Hernandez, Kaz, Joe Matt, Gary Panter, Harvey Pekar, Spain Rodriguez, Joe Sacco και Art Spiegelman, είναι μερικοί μόνο από τους καλλιτέχνες που φιλοξενήθηκαν στις σελίδες της. Και ακόμα κι αν κάποιοι ήταν ήδη γνωστοί, ή δεν συμμετείχαν με τις καλύτερες δουλειές τους, το WEIRDO υπήρξε ένα από τα πλέον σπάνια φυτώρια ταλέντων που είχε την τύχη να γεννήσει το Μέσο.

(Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου)

48. BLOOD: A TALE
Writer: J.M. DeMatteis
Artist:  Kent Williams
Epic Comics/Vertigo

“The sea turned to blood. And the blood gave up its secrets”

Το BLOOD: A TALE έχει την αφηγηματική ροή ενός ονείρου. Πρόκειται, όμως, για ένα όνειρο βυθισμένο όχι σε ανάλαφρες πτήσεις του νου, αλλά σε μια, σχεδόν αρχέγονη, πυρακτωμένη αίσθηση σωματικότητας. Από τη μία πλευρά, ένας βασιλιάς που, στις τελευταίες του στιγμές, δέχεται την επίσκεψη ενός πνεύματος με διαθέσεις παραμυθά, και από την άλλη, ένας νεαρός άντρας που φεύγει από τη μητρική προστασία για να γευτεί την ενηλικίωση σε ένα κόσμο σκοτεινό και άγριο. Αυτή, όμως, δεν είναι παρά η αρχή, ή, αν θέλετε, η προσχηματική αφορμή για μια ελεύθερη κατάδυση σε όλα εκείνα που μας προσδιορίζουν κατάβαθα και για τα οποία πασχίζουμε όσο ζούμε.

Ο J.M. DeMatteis μας προσφέρει, με μαεστρία, μια ιστορία που είναι χωροχρονικά απροσδιόριστη (κι ας εμπεριέχει αποσπάσματα γνώριμης, σύγχρονης ζωής), αλλά ποτέ δεν χάνει τα βήματά της και δεν παύει, καθ’ όλη τη διάρκειά της, να φέρνει τον αναγνώστη πρόσωπο με πρόσωπο με τα ορμέμφυτα που αποτελούν δύο βασικές παραμέτρους της ύπαρξής μας: λαχτάρα και ταυτότητα. Στην εικαστική πλευρά του εγχειρήματος, τα watercolors του Kent Williams έχουν μία σπάνια δύναμη, ένα οπτικό ποίημα-πάντρεμα πρωτόγονων τοιχογραφιών και Αναγεννησιακού ύφους.

BLOOD: A TALE – με δύο λέξεις, επώδυνα όμορφo.

(Κωνσταντίνος Ιμπλικιάν)

47. L’INCAL
Writer: Alejandro Jodorowsky
Artist: Moebius
Les Humanoïdes Associés

Δε νομίζω ότι θα μπορέσω να ξεπεράσω τον αξεπέραστο θαυμασμό που τρέφω για τον Jodorowsky και για τον κόσμο που έπλασε. Δεν ξέρω τί είναι αυτό που αγαπώ τόσο πολύ, ειδικά στη σειρά INCAL. Από την άλλη, ποιός μπορεί εύκολα να της αντισταθεί;

Σε ένα δυστοπικό μέλλον (αν είχα ένα ευρώ κάθε φορά που γράφω αυτή τη φράση…), ο John Difool – που στην αρχή της σειράς είναι αυτό ακριβώς που υποδεικνύει το όνομά του, μιας και στηρίζεται στην κάρτα Ταρώ “The Fool” – μπλέκει σε μια μεταφυσική ιστορία. Γεμάτη αλληγορίες για την ίδια τη φύση του ανθρώπου, αυτή η πραγματικά διαστημική ροκ όπερα ξεδιπλώνει έναν κόσμο, όπου το καλό και το κακό βρίσκονται σε αιώνια πάλη. Θεωρώ ότι ο Difool είναι από τους πιο αστείους και συνάμα συμπαθητικούς αντιήρωες.

Ένας άλλος λόγος που το INCAL χαίρει τόσο μεγάλης εκτίμησης, είναι το σχέδιο του Moebius. Πραγματικός οπτικός οργασμός! Τί απίθανος κόσμος είναι αυτός που πλάθει, πόσο εύπλαστοι χαρακτήρες! Ο Moebius πραγματικά φυσά πνοή στις ιδέες του Jodorowsky.

(Βασιλεία Βαξεβάνη)

46. THE MAN OF STEEL #1-6, SUPERMAN #1-22, ACTION COMICS #584-600
Writer-Artist: John Byrne
DC Comics

Σε συνέχεια του CRISIS ON INFINITE EARTHS, που έβαζε μία στοιχειώδη τάξη στην αταξία του DC Universe, η εταιρία είδε, στο πρόσωπο του John Byrne, τον άνθρωπο που θα αναλάμβανε να θέσει τις βάσεις του reboot στους τίτλους του Superman.

O νέος Superman ντεμπουτάρισε στη μίνι σειρά 6 τευχών THE MAN OF STEEL, όπου παρουσιαζόταν το νέο “ρετουσαρισμένο” origin του χαρακτήρα, με μικρές, ή και μεγαλύτερες, αλλαγές, που είχαν ως στόχο τον εκμοντερνισμό του. Στη νέα αυτή πραγματικότητα, δεν υπήρχαν σούπερ εξαδέλφες και σούπερ κατοικίδια, ενώ οι δυνάμεις του χαρακτήρα έπρεπε να περιμένουν μέχρι την ενηλικίωσή του για να φτάσουν στο σημείο που τις γνωρίζαμε, σβήνοντας έτσι και τις άκρως προβληματικές, από άποψης continuity, ιστορίες του Superboy. Οι αλλαγές, φυσικά, δεν περιορίζονταν εδώ: Ο Superman – αν και παρέμενε εξαιρετικά δυνατός – δεν ήταν πλέον ο παντοδύναμος ήρωας που έβγαζε πλανήτες από την τροχιά τους, ενώ χαρακτήρες όπως η Lois Lane και ο Lex Luthor, παρουσιάζονταν περισσότερο ρεαλιστικοί και πολύπλευροι από ποτέ.

Σήμερα, 25 (και κάτι) χρόνια μετά, οι ιστορίες του John Byrne στις σειρές THE MAN OF STEEL, SUPERMAN και ACTION COMICS, μπορεί να φαντάζουν εξίσου παρωχημένες (ενδεχομένως και cheesy) στα μάτια του σύγχρονου αναγνώστη, όπως αντίστοιχα φάνταζαν το 1986, οι ιστορίες του Superman από τα 60s. Παραμένουν, όμως, αναγνώσματα που τα απολαμβάνεις, τόσο χάρη στην επική καθαρότητα του σχεδίου του Byrne, όσο και στο γεγονός ότι ο Καναδο-Αμερικανός superstar ήταν και παραμένει ένας ικανότατος storyteller, απολύτως αντάξιος της δημοφιλίας του.

(Ηλίας Κατιρτζιγιανόγλου)

45. AKIRA
Writer/Artist: Katsushiro Otomo
Dark Horse

Όσοι από εσάς παρακολουθήσατε το Manga Top 50 που παρουσιάσαμε λίγο καιρό πριν, το περιμένατε. Ένα manga που βρέθηκε στην τέταρτη θέση από τα πενήντα καλύτερα manga που έχουν εκδοθεί ποτέ, δεν θα μπορούσε, νομίζω, να λείπει από αυτή τη λίστα.

Κατά την προσφιλή συνήθεια πολλών Ιαπώνων καλλιτεχνών, ο Otomo καταστρέφει το Τόκιο και χτίζει, πάνω στα συντρίμμια του, έναν κόσμο γεμάτο βία, συμμορίες και χάος, υπό τον επίσης προσφιλή τίτλο “Neo-Tokyo”. Στα πλαίσια αυτού του καθόλου θαυμαστού κόσμου, δυο φίλοι, ο Kaneda και ο Tetsuo, θα βρεθούν αντιμέτωποι μεταξύ τους, αλλά και με τους ίδιους τους τους εαυτούς. Πολιτικά παιχνίδια, δίψα για εξουσία και πισώπλατα μαχαιρώματα, συμπληρώνουν τον καμβά που υφαίνει ο Otomo, σε ένα fast paced manga, που αποκλείεται να σας αφήσει ασυγκίνητους.

Πέρα από την αξία που έχει ως έργο, το AKIRA είναι αξιομνημόνευτο λόγω του τεράστιου αντικτύπου που είχε στην δυτική βιομηχανία comics. Δεν θα ήταν καθόλου υπερβολή, κατά τη γνώμη μου, να πούμε ότι ήταν ένας από τους λόγους που τα manga γνώρισαν τέτοια εξάπλωση στα μέρη μας.

(Κώστας Λαμπρόπουλος)

44. NAUSICAÄ OF THE VALLEY OF THE WIND
Writer/Artist: Hayao Miyazaki
Viz Media

Λέγεται ότι ο Hayao Miyazaki, όταν ολοκλήρωσε την δημιουργία του NAUSICAA OF THE VALLEY OF THE WIND, δήλωσε ότι δεν σκόπευε να ξανασχοληθεί με τα manga και ότι επρόκειτο να αφοσιωθεί πλήρως στη συνέχεια στα anime, καθώς θεωρούσε ότι τα comics είναι ιδιαίτερα απαιτητικός καλλιτεχνικός στίβος και ότι ο ίδιος δεν μπορούσε να αντεπεξέλθει ικανοποιητικά στο έργο αυτό.

Δεν γνωρίζω αν όντως έχει παιχτεί αυτή η ατάκα και δεν είμαι σίγουρη αν αποτελεί επίδειξη ακραίας ταπεινοφροσύνης, ακολουθώντας κλασσικές Ιαπωνικές συμπεριφορές, ή πλαστής μετριοφροσύνης, αλλά αν δεν μπορεί ο Miyazaki να κάνει εξαίσια manga, δεν έχω ιδέα ποιος μπορεί να τον ξεπεράσει. Η Nausicaä του, είναι ένα από τα καλύτερα comics που θα διαβάσετε ποτέ.

Επειδή ο Miyazaki, σε κάθε ταινία κινουμένων σχεδίων που γυρίζει, δηλώνει ότι είναι και η τελευταία του, θα συνεχίζω να ελπίζω ότι κάποια στιγμή θα αναιρέσει και την παλαιότερη δήλωσή του…

(Μυρτώ Τσελέντη)

43. BATMAN #426-429 (“A Death In The Family”)
Writer: Jim Starlin
Artist: Jim Aparo
DC Comics

To “A Death In The Family” ακολούθησε το trend των 80s με θανάτους βασικών χαρακτήρων. Για τη DC είχαν ήδη προηγηθεί η Supergirl και ο Flash στο CRISIS ON INFINITE EARTHS, εδώ όμως αποφάσισε, για πρώτη φορά, να αφήσει τους αναγνώστες να αποφασίσουν την τύχη του 2ου Robin, Jason Todd, μέσω τηλεφωνικού poll.

Οι editors της εταιρίας ένιωθαν ότι ο νέος Robin δεν είχε την απήχηση που περίμεναν, ενώ πλησίαζε και η 50ηεπέτειος του Batman και σκέφτονταν να τον επιστρέψουν στις μοναχικές του ρίζες. Επιπλέον, ήθελαν να πειραματιστούν με τις δυνατότητες της – νέας τότε – τεχνολογίας του polling και για τους λόγους αυτούς, χρειάζονταν έναν αρκετά σημαντικό, αλλά όχι αναντικατάστατο χαρακτήρα.

Η ιστορία ξεκινά με τον Robin να βρίσκεται σε διάσταση απόψεων με τον Batman, εξαιτίας της απερισκεψίας που επιδεικνύει ο πρώτος. Ο Jason μαθαίνει ότι η πραγματική του μητέρα ζει και αποφασίζει να την ψάξει, αλλά η τροπή των γεγονότων τον φέρνει αντιμέτωπο με τον Joker. O θάνατος του Jason στα χέρια του Joker ήταν πολύ βίαιος και σηματοδότησε τη στροφή προς έναν πολύ πιο σκοτεινό και βίαιο Batman, σημαδεύοντας ανεξίτηλα τον Bruce Wayne. Η ανταπόκριση των αναγνωστών, αλλά και των αμερικανικών media, κατέστησε την ιστορία instant classic.

(Νίκος Λάμπρης)

42. XENOZOIC TALES
Writer/Artist: Mark Schultz
Kitchen Sink Press

Είναι εντυπωσιακό και μόνο το γεγονός πως μια σειρά μιάς μικρής εκδοτικής, όπως η Kitchen Sink, κράτησε 10 ολόκληρα χρόνια (Φεβρουάριος 1987 – Οκτώβριος 1996). Για όσους, όμως, έχουν διαβάσει το συγκεκριμένο comic, το γεγονός αυτό δεν προκαλεί καμία εντύπωση.

Η σειρά τοποθετείται 600 χρόνια στο μέλλον και έχει τα πάντα: κατεστραμμένες από τον πόλεμο μεγαλουπόλεις, δεινόσαυρους, ακόμα και Cadillacs! (Με αυτήν, εξάλλου, την ονομασία – CADILLACS AND DINOSAURS – θα μεταφερθεί ως animated series, στη μικρή οθόνη, το 1993.) Αν αυτά, από μόνα τους, δεν είναι αρκετά για να σας πείσουν να διαβάσετε αυτή τη σειρά, να προσθέσουμε το jaw-dropping σχέδιο του Mark Schultz, που του χάρισε τρία Harvey Awards ως Best Cartoonist!

Ανεπανάληπτο concept, που μέσα από την παραδοξότητά του, δημιούργησε μια από τις  πλέον κλασικές σειρές των 80s. Αναζητήστε το οπωσδήποτε!

(Γαβριήλ Τομπαλίδης)

41. SAVAGE SWORD OF CONAN
Writers: Various
Arτists: Various
Marvel Comics

Ο Βάρβαρος του Robert E. Howard έχει γνωρίσει πάρα πολλές μεταφορές σε διάφορα Μέσα, αλλά καμία δεν κατάφερε με επιτυχία να αιχμαλωτίσει την έννοια του πολιτισμού εναντίον του βάρβαρου (ή του βάρβαρου εναντίον του πολιτισμού, αν προτιμάτε) όπως τόσο άψογα έκανε ο Howard στα βιβλία του.

Τα comics υπήρξαν ένα από τα Μέσα που αναβίωσαν, με μεγάλη επιτυχία, τις περιπέτειες του Κιμμέριου. Μια από τις πιο δημοφιλείς ήταν το SAVAGE SWORD OF CONAN, που για περισσότερα από 20 χρόνια (1974-1995, 253 τεύχη), μας χάρισε μερικές από τις καλύτερες ιστορίες sword & sorcery στα comics. Το comic είχε την μορφή περιοδικού, ήταν ασπρόμαυρο, κάθε τεύχος περιείχε περισσότερες από μια ιστορίες και τα εξώφυλλα που το κοσμούσαν ήταν painted (από τα λίγα πλέον “comic magazines” της Marvel στα 80s που είχαν ακόμα painted εξώφυλλα). Το γεγονός ότι η έκδοση κυκλοφορούσε ως magazine, την απελευθέρωσε από το Comics Code Authority (που είχε ακόμα επιρροή στα 80s), κάτι το οποίο επέτρεψε την δημιουργία ιστοριών πολύ πιο κοντά στο πνεύμα του Conan, την επιτυχημένη μεταφορά πολλών original ιστοριών του Howard, αλλά και το να λειτουργήσει ως πόλος έλξης για πολλούς καλλιτέχνες της εποχής.

Κατά τη δεκαετία του ’80, στα συγγραφικά ηνία της σειράς συναντούμε (κυρίως) τους Roy Thomas, Michael Fleisher και Charles Dixon, στο σχέδιο ξεχωρίζουν οι John Buscema, Ernie Chan, Ruby Nebres και Val Majerik, ενώ στα painted covers δεσπόζει η δουλειά των Joe Jusko, Earl Norem, Joe Chiodo και Bob Larkin.

(Γιάννης Κουρουμπακάλης)