50 Χρόνια X-Men: Μια Πορεία Γεμάτη Μεταλλάξεις
X-Men. Μεταλλαγμένοι. Children Of The Atom. Τα ονόματα που μπορούν να τους αποδοθούν είναι πολλά. Το ίδιο και όλοι αυτοί οι χαρακτήρες που πέρασαν τις τελευταίες πέντε δεκαετίες από την ομάδα τους. Βλέπετε, καμιά άλλη ομάδα υπερηρώων δεν είχε τόσες αλλαγές στο roster της. Kαι κανένας άλλος τίτλος δεν κατάφερε να αποκτήσει τόσα (μα τόσα) πολλά spin-offs, τα οποία ασχολήθηκαν με μεμονωμένα μέλη, με διαφορετικές ομάδες, με παράλληλα σύμπαντα και εναλλακτικές πραγματικότητες.
Οι X-Men έχουν καταφέρει να συνδυάσουν κάποια από τα θετικότερα, αλλά και αρνητικότερα, στοιχεία της βιομηχανίας των comics. Έχουν συμμετάσχει σε κάποιες από τις επικότερες και ομορφότερες ιστορίες του Μέσου, έχουν αναδείξει ταλέντα, έχουν δεχθεί τολμηρές αλλαγές και έχουν αποτελέσει το έναυσμα για μεγάλα events και crossovers που έχουν επηρεάσει ολόκληρο το Marvel Universe. Παράλληλα, έχουν δώσει συγγραφικό ή σχεδιαστικό βήμα σε υπερφίαλους δημιουργούς, έχουν αναγκαστεί να συμμετάσχουν σε αδιάφορες ή απλά κακές ιστορίες, έχουν κουράσει με δεκάδες τίτλους, υπότιτλους και… παρα-υπότιτλους και έχουν αποτελέσει το έναυσμα για μεγάλα events και crossovers που έχουν επηρεάσει ολόκληρο το Marvel Universe – όπως καταλαβαίνετε, το τελευταίο μπορεί να αποτελέσει και αρνητικό, ειδικά μετά από τόσα χρόνια επαναλήψεων σε events που καταλήγουν μια από τα ίδια.
Θα μπορούσαν να είναι η πρώτη ομάδα υπερηρώων στο Μέσο, αλλά τους πρόλαβαν οι Fantastic Four. Αποτέλεσαν την έμπνευση των Stan Lee και Stan Kirby και έκαναν το ντεμπούτο τους το Σεπτέμβριο του 1963, 50 ακριβώς χρόνια πριν. Σημαντικά επηρεασμένοι από το πνεύμα της εποχής (τα 60s δεν ήταν μόνο swinging, είχαν και κοινωνικές αναταράξεις, ρατσισμό και, φυσικά, την απειλή του Ψυχρού Πολέμου), οι δύο δημιουργοί πρότειναν μια νέα περιπετειώδη σειρά, για μια ομάδα εφήβων με εξαιρετικές ικανότητες, οι οποίοι θα προσπαθούσαν να κάνουν καλύτερο έναν κόσμο που θα τους φοβόταν και θα τους μισούσε. Η συγκεκριμένη ιδέα (όπως και κάθε ιδέα, μεταξύ μας) δεν ήταν τόσο πρωτότυπη, μιας και είχε προηγηθεί – μια δεκαετία πριν – το μυθιστόρημα του Wilmar H. Shiras, CHILDREN OF THE ATOM, από το οποίο οι δημιουργοί τον X-Men ποτέ δεν αρνήθηκαν τις επιρροές που βλέπουμε στο comic.
Έτσι, γεννήθηκε η πρώτη ομάδα των X-Men, αποτελούμενη από τους Cyclops, Marvel Girl, Angel, Beast και Iceman. Φυσικά, δε θα μπορούσε να απουσιάζει ο μέντοράς της, ο άνθρωπος που συγκέντρωσε τους εφήβους αυτούς, με σκοπό να τους βοηθήσει να αναπτύξουν τις ικανότητές τους και να τις χρησιμοποιήσουν για την εκπλήρωση του μεγαλεπήβολου ονείρου του: την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπων και μεταλλαγμένων. Ο άνθρωπος αυτός ήταν ο Charles Xavier, ένας από τους ισχυρότερους τηλεπαθητικούς του πλανήτη, ο οποίος ήταν καθηλωμένος σε αναπηρικό καροτσάκι. Ο Xavier όμως δεν ήταν ο μόνος με μεγαλεπήβολα όνειρα. Ένα παρόμοιο όνειρο είχε και ο κύριος και σημαντικότερος villain της σειράς: ο Magneto, ο άρχοντας του μαγνητισμού, ο οποίος ονειρευόταν έναν κόσμο όπου οι άνθρωποι θα ήταν υποταγμένοι στους ανώτερους γενικά μεταλλαγμένους. Η σύγκρουση των δύο πλευρών ήταν, φυσικά, αναπόφευκτη και οι X-Men έδωσαν το στίγμα τους από το πρώτο κιόλας τεύχος. Μάχονταν εναντίον των μεταλλαγμένων που θεωρούσαν ότι ο κόσμος τους ανήκει, αλλά και κατά των αντιλήψεων εκείνων που έκαναν τον απλό κόσμο να τους φοβάται και να τους μισεί. Και συνεχίζουν να το κάνουν μέχρι σήμερα, καθώς όποιες αλλαγές κι αν επήλθαν στους τίτλους, στα μέλη της ομάδας και στις αντιλήψεις των αναγνωστών όλα αυτά τα χρόνια, η βασική ιδέα παρέμεινε η ίδια.
Η επιτυχία, πάντως, δεν ήταν δεδομένη για το ΤΗΕ Χ-ΜΕΝ. Η πρώτη δεκαετία ζωής του τίτλου συνοδεύτηκε από χλιαρές πωλήσεις, οι οποίες ωχριούσαν μπροστά σε αυτές των υπόλοιπων σειρών της Marvel. Αλλαγές στο δημιουργικό team και προσθήκες νέων χαρακτήρων δεν είχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα και το τεύχος #66 σήμανε και το τελευταίο ουσιαστικά του τίτλου, μιας και τα τεύχη που ακολούθησαν (μέχρι και το #93) αποτελούνταν από επανεκδόσεις παλιότερων ιστοριών. Το αναπόφευκτο τέλος είχε μάλλον έρθει.
Το 1975 όμως σήμανε αυτό που οι περισσότεροι χαρακτηρίζουν ως την ουσιαστική γέννηση των X-Men. Ένας τίτλος που κουράστηκε πριν καλά-καλά κάνει τον κύκλο του δε θα μπορούσε απλά να αναγεννηθεί. Θα έπρεπε να συμβεί κάτι τρομερά δραματικό, μια αλυσίδα γεγονότων που θα έκανε τους αναγνώστες να παραμείνουν προσηλωμένοι σε αυτόν, ακόμη και μετά από πέντε ολόκληρες δεκαετίες. Το πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση ήταν το GIANT SIZE X-MEN #1 των Len Wein και Dave Cockrum. Σε αυτό, τα υπάρχοντα μέλη των X-Men δεν ήταν πια έφηβοι, αλλά κατασταλαγμένοι ενήλικες. Και η ομάδα στρατολόγησε νέους μεταλλαγμένους, οι οποίοι προέρχονταν από διαφορετικά μέρη του κόσμου. Η Storm, ο Nightcrawler, ο Colossus, ο Banshee, o Sunfire, o Thunderbord και, φυσικά, ο Wolverine ήταν τα νέα πρόσωπα στη σχολή του Charles Xavier και οι χαρακτήρες που επανέφεραν την κουρασμένη ομάδα των X-Men στο προσκήνιο. Η δημοτικότητα της νέας ομάδας, “ανάγκασε” τη Marvel να συνεχίσει τη σειρά από εκεί που την άφησε, με τους νέους χαρακτήρες να συνδυάζονται άψογα με τους παλιούς. Το σχέδιο παρέμεινε στα χέρια του Cockrum, ενώ τα συγγραφικά ηνία παρέλαβε ο άνθρωπος που έχει συνδυάσει περισσότερο από καθέναν άλλο το όνομά του με τους μεταλλαγμένους: o Chris Claremont, του οποίου η έλευση στον τίτλο αποτέλεσε το δεύτερο σημαντικό γεγονός στην αλυσίδα των γεγονότων που έφεραν το X-MEN εδώ που βρίσκεται σήμερα. Αργότερα, το δημιουργικό team ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο, με την ανάληψη του σχεδίου από τον John Byrne.
Αν το άρθρο τελείωνε εδώ, δε θα δίσταζα να χρησιμοποιήσω το κλισέ “and the rest is history…”. Θα μιλούσα όμως για την ιστορία που επεφύλασσε ο Claremont στους X-Men και της οποίας τα σημαντικότερα κεφάλαια αποτελούν πλέον αριστουργήματα του Μέσου. Αλλαγές στις δημιουργικές ομάδες (ακόμη και στον τίτλο, ο οποίος από το #142 μεταλλάχθηκε σε THE UNCANNY X-MEN), νέοι τίτλοι που αποτελούσαν spin-offs, όπως τα NEW MUTANTS του 1983, X-FACTOR του 1985, EXCALIBUR του 1987 και, φυσικά, το limited series WOLVERINE του 1982, καθώς και κατακόρυφες αυξήσεις των πωλήσεων έφεραν νέα δεδομένα στους X-Μen – αλλά ο Claremont παρέμεινε σταθερός, εμπνεόμενος τις καλύτερες ιστορίες των μεταλλαγμένων.
Η δεκαετία του ’80 ήταν αυτή που σημάδεψε τον τίτλο όσο καμία άλλη. Κατά τη διάρκειά της, εκδόθηκαν τα σημαντικότερα έπη των μεταλλαγμένων: “The Dark Phoenix Saga”, “The Days Of Future Past” και πολλά ακόμη έφεραν τους X-Men στα πρόθυρα της αντοχής τους και το ενδιαφέρον των αναγνωστών στο ζενίθ του. Ο Claremont συνεργάστηκε με ταλαντούχους σχεδιαστές, όπως οι John Byrne, Paul Smith και John Romita Jr. και οι αναγνώστες εκείνης της εποχής είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν ιστορικά γεγονότα του Marvel Universe να εκτυλίσσονται μπροστά στα μάτια τους, μήνα με το μήνα. Ο θάνατος της Jean Grey, η φυγή του Professor X στο διάστημα, η σφαγή των Morlocks, η εμφάνιση του Apocalypse, η σχέση του Cyclops με την Madelyne Pryor και πολλά ακόμη γεγονότα, άλλοτε σημαντικά και άλλοτε (στην επιφανειακή τους διάσταση τουλάχιστον) ασήμαντα, αποτέλεσαν τον ουσιαστικό πυρήνα της Ιστορίας των X-Men.
Η δεκαετία του ’90 και η συνολική αύξηση των πωλήσεων στη βιομηχανία των comics λειτούργησε αρχικά και προς όφελος των δεκάδων X-titles. Η αγορά ήταν κάτι περισσότερο από δεκτική και δεν έμοιαζε να υποφέρει (όχι ακόμη τουλάχιστον) από υπερπροσφορά και κορεσμό. Ήδη, είχαν παρελάσει από τα μάτια των αναγνωστών νέες γενιές μεταλλαγμένων, με χαρακτήρες που γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, όπως η Kitty Pryde, η Rogue, o Gambit και η Jubilee. Το σύμπαν των μεταλλαγμένων αυξήθηκε ακόμη περισσότερο, με νέους villains και χαρακτήρες, αλλά και νέους X-titles. Νέοι τίτλοι σήμαιναν και νέους καλλιτέχνες, αλλά και άπειρα crossovers, τα οποία κούρασαν τους αναγνώστες. Η χρυσή εποχή των X-Men τελείωσε με την αποχώρηση του ανθρώπου που σήμανε την έναρξή της. Ο Chris Claremont εγκατέλειψε τους αγαπημένους του μεταλλαγμένους μετά από 15 χρόνια και, παρά τις σποραδικές επιστροφές του, δεν κατάφερε ποτέ να τους ξαναφέρει στη θέση που άξιζαν. Παρέμεναν όμως πεισματικά στο προσκήνιο, είτε χάρη στο σχέδιο καλλιτεχνών όπως οι Jim Lee και Joe Madureira είτε χάρη σε crossovers και events, όπως τα X-Cutioner’s Song, Age Of Apocalypse και Onslaught. Και, φυσικά, οι συγγραφείς που έκατσαν στη θέση του Claremont είχαν πολλά να πουν.
Η δύση του 20ού αιώνα και η αυγή του 21ου έφερε στο προσκήνιο περισσότερο τους δημιουργούς των X-titles, παρά τους πρωταγωνιστές τους. Μεγάλα ονόματα του χώρου, όπως οι Grant Morrison (NEW X-MEN) και Josh Whedon (ASTONISHING X-MEN), ανέλαβαν να φέρουν τους μεταλλαγμένους στη νέα εποχή και η επιτυχία ήταν αναμφισβήτητη. Ακόμη περισσότεροι νέοι χαρακτήρες, αλλαγές στρατοπέδων για τους παλιότερους, κινήσεις εντυπωσιασμού και ουσίας συνόδεψαν τους X-Men, μέχρι το σημείο που έγιναν πολύ περισσότεροι απ’ όσους μπορούσαν να αντέξουν οι ελαφριές σελίδες των comics. Το 2005 αποτέλεσε έναν ακόμη σταθμό στους X-titles, με τη Scarlet Witch να ξεστομίζει το γνωστό “no more mutants” και τις τάξεις των μεταλλαγμένων να μειώνονται δραματικά.
Από εκεί και πέρα, οι αντιδράσεις, οι κριτικές και τα πικρόχολα σχόλια μοιάζουν να συγκεντρώνουν την πλειοψηφία των προβολέων πάνω στη σκηνή. Fans και κριτικοί μιλούν για κινήσεις εντυπωσιασμού, ανούσια crossovers (CIVIL WAR; Ή AVENGERS vs X-MEN;) και κενές υποσχέσεις από την πλευρά των στελεχών της Marvel που μας απασχολούν περισσότερο απ’ όσα συμβαίνουν στο comic, το οποίο είδε τον βασικό (και ιστορικό) τίτλο του, το UNCANNY X-MEN, να τελειώνει με το τεύχος #544, τον Οκτώβριο του 2011. Μια μεγάλη εποχή έκλεισε, αλλά οι X-Μen παραμένουν στα ράφια των comic shops (με νέες σειρές και νέα ή και πολύ παλιά μέλη), προσπαθώντας αρχικά να λύσουν τις μεταξύ τους διαφορές και έπειτα να συνεχίσουν την αποστολή που ξεκίνησαν πριν 50 χρόνια.