COLLECTIVE MEMORY: Ένα Λεπτό Περιπτερά

Το πρόσφατο νέο για το λουκέτο στις εκδόσεις Τερζόπουλου ήταν, ουσιαστικά, το κύκνειο άσμα για τα comics στα περίπτερα και τα ψιλικατζίδικα της χώρας. Μπορεί να βγαίνουν κάποιοι – ελάχιστοι, για την ακρίβεια – τίτλοι ακόμα, όμως οι εκδόσεις Disney ήταν το τελευταίο προπύργιο των ελληνικών comics, αυτά τα δύσκολα εκδοτικά – και όχι μόνο – χρόνια. Το COLLECTIVE MEMORY αποτίει φόρο τιμής στο αθάνατο ελληνικό περίπτερο, που μεγάλωσε τόσες και τόσες γενιές αναγνωστών και ιδιαίτερα στο ψιλικατζίδικο του κύριου Γιώργου και της κυρίας Καίτης, όπου γνώρισα και λάτρεψα τα comics (και εξαφάνιζαν το χαρτζιλίκι μου).

Η πρώτη επαφή κάποιου με μια νέα ασχολία, που του έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον, είναι πάντα ένα συναρπαστικό στάδιο. Πόσο μάλλον όταν, τα πρώτα παιδικά χρόνια, ανακαλύπτει κανείς συνεχώς καινούρια πράγματα. Αυτή την περίοδο (που ουσιαστικά ταυτίζεται με τα χρόνια του Δημοτικού και την αρχή του Γυμνασίου), γνώρισα κι εγώ τα video games, τους υπολογιστές, το ποδόσφαιρο, το animation, τον κινηματογράφο και, φυσικά, τα comics.

Υπάρχει ζωή και εκτός των comics!

Όπως είδαμε και στο προηγούμενο installment της στήλης, η εισαγωγή μου στα comics έγινε μέσω – ποιού άλλου – του ΜΙΚΥ ΜΑΟΥΣ. Όμως, η επίσκεψη στο ψιλικατζίδικο της γειτονιάς, για την αγορά του καινούριου τεύχους, οδηγούσε σε έναν νέο κόσμο. Οι αρχές και τα μέσα της δεκαετίας του ’90 ήταν μια πολύ καλή περίοδος, για να αρχίσει κανείς να διαβάζει comics στην Ελλάδα, καθώς υπήρχαν συνεχώς νέες εκδόσεις, ενώ ταυτόχρονα ένας μεγάλος όγκος παλαιότερων εκδόσεων ανακυκλώνονταν, μέσω των πρακτορείων Τύπου.

Τα ψιλικατζίδικα ήταν μια μικρογραφία ενός κανονικότατου comic store, με, κυριολεκτικά, δεκάδες τίτλους, ενώ μια βόλτα σε έκανε να σταματάς κάθε τρεις και λίγο, για να δεις τι comics είχε το κάθε περίπτερο. (Και, φυσικά, ο πατέρας σου να διαμαρτύρεται: “καλά, τώρα δε σταμάτησες στο προηγούμενο περίπτερο;” Αχ, και να ‘ξερε…)

Έτσι, ψάχνοντας για το επόμενο τεύχος του ΜΙΚΥ ΜΑΟΥΣ, ανακάλυπτες ότι υπήρχαν και άλλοι τίτλοι, με πρωταγωνιστές τους ήρωες του Disney. Το ΜΕΓΑΛΟ ΜΙΚΥ, τα χορταστικά ΚΛΑΣΣΙΚΑ, το ΚΟΜΙΞ, που έβαλε στη ζωή μας τον Carl Barks, τον Don Rosa και τα άρθρα για τη δημιουργία των ιστοριών, το ΑΛΜΑΝΑΚΟ (με τις σελίδες για τα video games!) και άλλες πολλές εκδόσεις, κατάκλυζαν τους πάγκους, ενώ δεν ήταν καθόλου περίεργο ένα συνηθισμένο περίπτερο να έχει και πέντε-δέκα παλιά τεύχη από τον κάθε τίτλο.

Πέρα, όμως, από τους τίτλους Disney, υπήρχε μια υπερπαραγωγή comics! Και μη νομίζετε ότι αναφερόμαστε σε τίτλους που έβγαλαν μερικά τεύχη και σταμάτησαν (καλά, υπήρχαν και πολλοί τέτοιοι). Μιλάμε για τίτλους που έσπασαν το φράγμα των εκατό, των πεντακοσίων, ακόμη και των οκτακοσίων τευχών! Πράγμα που σήμερα ακούγεται σαν σενάριο επιστημονικής φαντασίας.

Το μεγαλύτερο δίλημμα στην ιστορία των comics! (Eικόνα από greekcomics.gr)

Από τα πιο ευχάριστα και χαλαρωτικά αναγνώσματα ήταν το ΑΡΤΣΙ των εκδόσεων Matrix, που δημοσίευε ιστορίες από διάφορους τίτλους του “κόσμου” του Archie Andrews, της Betty και της Veronica, που σε έκαναν να θες να πιεις ένα milkshake στο Riverdale. Το ίδιο – και περισσότερο – ανάλαφρη ήταν και η πολυαγαπημένη ΒΑΒΟΥΡΑ.

Σημαντική εκδοτική παράδοση είχε, στη χώρα μας, ο Conan, τόσο σε έγχρωμες όσο και σε ασπρόμαυρες εκδόσεις από την Κόμπρα Πρεςς. Ήταν από τα καλύτερα και ποιοτικότερα comics που είχα δει ποτέ και ειδικά τα ασπρόμαυρα comics ήταν ό,τι πιο κοντινό στα αυθεντικά τεύχη του SAVAGE SWORD OF CONAN. Το μεγάλο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα αυτών των περιοδικών ήταν σίγουρα τα εκπληκτικά – και συνήθως painted – εξώφυλλα, που τα βοηθούσαν να ξεχωρίζουν, όταν δίπλα υπήρχαν δεκάδες άλλοι τίτλοι. Ένα τεύχος του Conan ήταν και το πρώτο από τα – ελάχιστα ευτυχώς – θύματα της αιώνιας μάχης των comics με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Το τεύχος εξαφανίστηκε και όλες οι υποψίες έπεσαν στη γιαγιά και το φούρνο με ξύλα που είχε…

Είσαι δέκα χρονών και βλέπεις αυτό στο περίπτερο. Υπάρχει περίπτωση να μην το πάρεις; (Εικόνα από greekcomics.gr)

Σταθερή αξία ήταν – και ευτυχώς, είναι ακόμη – τα ευρωπαϊκά άλμπουμ της Μαμούθ, με εμπροσθοφυλακή την τριάδα ΑΣΤΕΡΙΞ, ΛΟΥΚΥ ΛΟΥΚ και ΤΕΝ ΤΕΝ, που πάντα είχαν το δικό τους, φανατικό κοινό. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε το γεγονός ότι υπήρχαν περίπτερα που είχαν, παραδοσιακά, τίτλους της Μαμούθ, ακόμη και αν δε διέθεταν άλλα comics.

Αν αναρωτιέστε γιατί διαβάζετε από μένα συνέχεια reviews της DC Comics και κυρίως του Superman, η απάντηση είναι το SUPERMAN (ή SUPERMAN: Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΑΤΣΑΛΙ) των εκδόσεων Πέργαμος, το οποίο με την καταπληκτική επιλογή ιστοριών (MAN OF STEEL του Byrne και το “Death and Return of Superman”), με έκανε φανατικό οπαδό.

Σίγουρα, η πιο προβεβλημένη περίοδος των ελληνικών comics ήταν όταν εμφανίστηκε η MODERN TIMES και το Star μας βομβάρδιζε, από το πρωί μέχρι το βράδυ, με διαφημίσεις για τα comics που έβγαζε η εκδοτική. Ήταν το μοντέλο “προβάλλω σειρές – βγάζω comics σχετικά με αυτές – διαφημίζω τα comics στην τηλεόραση – διαφημίζω τις σειρές στα comics”. Δυστυχώς, το σύστημα ήταν λίγο αρπακολλατζίδικο και πολλές καλές σειρές χάθηκαν στον υπερπληθωρισμό τίτλων που κρατούσαν για ελάχιστα τεύχη.

Η τελευταία (μέχρι την επόμενη;) συστηματική προσπάθεια, ήταν αυτή της Anubis, με αρκετά προσεκτικές και ικανοποιητικές σε διάρκεια εκδόσεις (CONAN, ULTIMATE SPIDER-MAN), που έχουν ελαττωθεί – δυστυχώς – με τα χρόνια.

Γκεστ Σταρ η Ένωση Κεντρώων, εεε… Δικαίου! (Εικόνα από greekcomics.gr)

Από την άλλη μεριά, υπήρχαν πάρα πολλοί τίτλοι με σημαντική παρουσία, που για κάποιο λόγο ποτέ δε με τράβηξαν ιδιαίτερα, με αποτέλεσμα να έχω αγοράσει ελάχιστα τεύχη. Τα πολεμικά comics, όπως τα ΚΡΑΝΟΣ και ΕΦΟΔΟΣ εξέδωσαν εκατοντάδες τεύχη, όμως σπάνια ήταν στις επιλογές μου (το έχω μετανιώσει), ενώ ποτέ δε με τράβηξαν τα, ιστορικά κατά τ’ άλλα, ΜΠΛΕΚ και ΑΓΟΡΙ. Ιδιαίτερη περίπτωση ήταν ο Ποπάυ, που παρότι αγόραζα αρκετά τεύχη των σειρών που κυκλοφορούσαν, δεν τον είχα σε ιδιαίτερη εκτίμηση, παρατηρούσα όμως ότι τον διάβαζαν πολλοί φίλοι μου, οι οποίοι, κατά τα άλλα, δεν ασχολούνταν ιδιαίτερα με τα comics.

Ψάχνοντας τα comics που αγόραζες μικρός, διαπιστώνεις μερικά συνήθη μοτίβα. Πέρα από τίτλους που αγόραζες ανελλιπώς, υπάρχουν σκόρπια, ακανόνιστα τεύχη, αποτέλεσμα μικρότερου ή μεγαλύτερου χαρτζιλικιού, διακοπών, ή σχολικού έτους και των χρόνιων προβληματικών διανομών στην επαρχία – και όχι μόνο. Παρ’ όλα αυτά, ήταν μια καταπληκτική εποχή, που ήταν πολύ εύκολο και προσιτό να βρεις ένα comic που θα σου άρεσε και να “κολλήσεις”. Μια εποχή που ήταν τυχεροί όσοι την έζησαν σε όλη της τη διάρκεια, αλλά και όσοι την προλάβαμε έστω και προς τα τελειώματά της, και ίσως φαίνεται αδιανόητη για κάποιον που χαζεύει σήμερα ένα περίπτερο.

Τί είπατε; Κάτι ξέχασα; Α, ναι, μην ανησυχείτε. Να είστε εδώ σε ένα μήνα από σήμερα και θα μιλήσουμε για καμπάνες, μαμούθ, αραχνοπερίεργους και θανάσιμους… δονητές!