COMIC BOOK LETTER COLUMN

Κατά τύχη, έπεσε στα χέρια μου το TRENCHER #1, του Keith Giffen, και αφού διάβασα την ιστορία, έπεσα πάνω στην στήλη της αλληλογραφίας. Πρώτο τεύχος, και καλά-καλά η στήλη δεν είχε ξεκινήσει, αλλά εμένα μου έφτανε για να θυμηθώ τι είναι το letter column σε ένα έντυπο και κάνοντας μια πολύ μικρή web έρευνα, να σας παρουσιάσω αυτό εδώ το ιστορικού χαρακτήρα αρθράκι.

Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή.

Το comic book letter column είναι το τμήμα ενός comic στο οποίο δημοσιεύονται τα γράμματα των αναγνωστών στον εκδότη. Οι στήλες αλληλογραφίας εμφανίστηκαν αρκετά νωρίς στην ιστορία των comics, και η όλο και αυξανόμενη επικράτηση τους (κυρίως στα 60s) βοήθησε στο να “νομιμοποιηθεί” το comic fandom. Παρέμειναν ένα βασικό χαρακτηριστικό των comics μέχρι και τα πρώτα χρόνια του 21ου Αιώνα, όταν ξεκίνησε, σταδιακά, η κατάργηση τους, χάρη στην επικράτηση του email και του internet.

Παρ’ όλο που υπήρχαν ήδη σε περιοδικά επιστημονικής φαντασίας, η πρώτη καταγεγραμένη στήλη αλληλογραφίας σε comic εμφανίστηκε στο TARGET COMICS #6 (Novelty Press) το 1940. Το πρώτο comic της DC που συμπεριέλαβε στην ύλη του στήλη αλληλογραφίας ήταν το REAL FACT COMICS #3 (Ιούλιος- Άυγουστος 1946), ενώ ο πρώτος τίτλος της DC με μόνιμη στήλη αλληλογραφίας, ήταν το SUPERMAN, ξεκινώντας από το τεύχος #124 (Σεπτέμβριος 1958).

Η πρώιμη εκδοχή των στηλών αλληλογραφίας περιείχε απλά γράμματα αναγνωστών, συνήθως νεαρής ηλικίας. Η μετέπειτα εκδοχή τους, κυρίως στα 1960s, ήταν ακμάζουσα, τα γράμματα των αναγνωστών έγιναν μεγαλύτερα, και οι συζητήσεις πιο sophisticated. Για παράδειγμα, στα μέσα των 60s, o επί μακρόν letter writer και μελλοντικός ιστορικός των comics, Peter Sanderson, έστελνε εκτενή, ιδιαιτέρως προσεγμένα και εντυπωσιακά πολυμαθή γράμματα, τα οποία ανάγκασαν τον editor της DC Julie Schwartz να επεκτείνει τις στήλες αλληλογραφίας (Flash-Grams_EXTRA, Letters to the Batcave_EXTRA και JLA mailroom_Special Peter Sanderson Edition) για να διευκολύνει την οξεία ανάλυση του αναγνώστη. Μέχρι την δεκαετία του 1970, σχεδόν όλα τα mainstream comics είχαν μόνιμη στήλη αλληλογραφίας, κάτι που θα εξελισσόταν σε μακροχρόνια παράδοση στο κόσμο των mainstream comics και θα αποτελούσε ακόμα και μέρος της ύλης των underground, εναλλακτικών και ανεξάρτητων comics, στις δεκαετιες του ’70 και του ’80!

Όπως παγιώθηκε από τις μεγάλες εκδοτικές, τη στήλη της αλληλογραφίας την επέβλεπε συχνότερα ο editor του comic και, περιστασιακά, ο συγγραφέας. Η στήλη της αλληλογραφίας λειτουργούσε σαν soapbox (χώρος γνώμης), όπου εκτός του να απαντάει σε γράμματα, ο editor θα παρείχε behind-the-scenes λεπτομέρειες για τον κόσμο του comic, αλλαγές στον τίτλο, ή στους συντελεστές του, έκκληση για περισσότερα (ή καλύτερα) γράμματα κ.λπ. Εξαιτίας της μηνιαίας (ή και μεγαλύτερης, ενίοτε) απόστασης μεταξύ των τευχών, η στήλη αλληλογραφίας περιείχε γράμματα αναγνωστών για τεύχη τριών ως πέντε μηνών πριν του τρέχοντος. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’70, οι στήλες των γραμμάτων βρίσκονταν συνήθως στην μέση του comic, πριν μετακομίσουνν στην προτελευταία σελίδα.

Προς το τέλος της δεκαετίας του 1960, ο Julie Schwartz αποφάσισε (με τη σημαντική παρότρυνση του “father of comic fandom” Jerry Bails, και του Roy Thomas) να τυπώσει τις διευθύνσεις των αναγνωστών, μια μακροχρόνια συνήθεια στο κόσμο των περιοδικών επιστημονικής φαντασίας, η οποία βοήθησε στο να αναπτυχθεί το science fiction fandom. Τα πρώτα γράμματα με διευθύνσεις εμφανίστηκαν στο BRAVE AND THE BOLD #35 (Μάιος 1961). Εξαιτίας αυτής της πρακτικής, πολλοί αναγνώστες γνωρίστηκαν μεταξύ τους, έγιναν pen pals (φτάνοντας μέχρι και το γάμο, όπως ο Dave Cockrum) και ξεκίνησαν fan κοινότητες και εκδόσεις fanzines.

Για πολλούς αναγνώστες, το να έχουν το γράμμα τους τυπωμένο ήταν τιμή και καμάρι τους. Το αίσθημα ήταν πως αν έγραφαν ένα καλό γράμμα, θα μπορούσαν να επηρεάσουν την πορεία της ιστορίας του αγαπημένου τους χαρακτήρα. Καθώς οι στήλες γραμμάτων έγιναν πιο “συνεργάσιμες” με την λογική της επέμβασης των αναγνωστών, πολλές από τις στήλες έγιναν forums μεγάλων συζητήσεων ανάμεσα σε editors και αναγνώστες, με τα θέματα να ποικίλλουν από το τι ορίζει έναν μεταλλαγμένο, μέχρι τα πιο ρεαλιστικά, όπως η θρησκεία, ο ρατσισμός, ο φεμινισμός, τα δικαιώματα των gay, τα δικαιώματα των αναπήρων, κ.λπ. Τα σχόλια του Dave Sim για τις γυναίκες στο CEREBUS, ήταν η πηγή μια μακροχρόνιας και πικρής συζήτησης στις σελίδες του “Aardvark Comment”.

Τα δημοφιλή comics λάμβαναν μέχρι 40 (μπορεί και περισσότερα) γράμματα το μήνα, αλλά υπήρχαν και άλλοι τίτλοι που δεν λάμβαναν επαρκή αριθμό γραμμάτων για να γεμίσουν μια σελίδα. Σε απεγνωσμένες καταστάσεις, υπάλληλοι της DC και της Marvel έγραφαν ακόμη και ψεύτικα γράμματα, με υποθετικά ονόματα, μόνο και μόνο για να συμπληρώσουν την στήλη.

Σε μερικά comics, όπως το LOBO και το AMBUSH BUG, ο βασικός χαρακτήρας ήταν αυτός που απαντούσε στα γράμματα των αναγνωστών. Οι στήλες αλληλογραφίας, επίσης, λειτουργούσαν και ως χώρος διαφήμισης – ένα μέρος από όπου θα μπορούσε να προωθηθεί το comic, άλλα comics της ίδιας σειράς, ή ακόμα και η ίδια η εταιρεία γενικά. Η σειρά THE QUESTION (1987), γραμμένη από τον Dennis O’Neil, μέσα από την στήλη της αλληλογραφίας, σου πρότεινε να διαβάσεις κάποια πράγματα σαν συμπλήρωμα στα φιλοσοφικά ζητήματα που περιείχε κάθε ιστορία.

Οι Kurt Busiek, Mary Jo Duffy, Mike Friedrich, Mark Gruenwald, Fred Hembeck, Tony Isabella, Paul Levitz, Ralph Macchio, Dean Mullaney, Martin Pasko, Diana Schutz, Beau Smith, Roy Thomas, Kim Thompson και Mark Waid, είναι μερικοί μόνο από τους επαγγελματίες του χώρου που ξεκίνησαν από τη στήλη αλληλογραφίας, ως διακεκριμένοι letter writers (γνωστοί σαν Letterhacks).